Opblaasbare antenne van Nederlandse bodem onderzoekt de oerknal in de ruimte (video)

TU/e-promovendus Niels Vertegaal droomt ervan om naar de oorsprong van het heelal te kijken. Daartoe heeft hij een opblaasbare radiotelescoop ontwikkelt die straks achter de maan, vrij van aardse ruis, diep de ruimte in kan kijken. De antenne werd in Engeland op 30 kilometer hoogte getest.  

“Iedere gram die de ruimte in gaat is heel kostbaar”, zegt Vertegaal een week voor vertrek. “Dus de vraag is hoe je antenne kunt maken die groot is in de ruimte, maar heel klein en licht als het gelanceerd wordt.”   

Vandaar zijn idee om een opblaasbare antenne te maken. “In een vacuüm heb je maar een heel klein beetje lucht nodig om iets op te blazen.” Om dat te testen trok hij met een prototype van de antenne naar Engeland, waar Sent into Space gespecialiseerd is in het uitvoeren en begeleiden van dit soort experimenten.   

Kleine box

De antenne zit bij de ‘lancering’ verpakt in een kleine kubus van 10x10x10 centimeter. Daar zit een flinterdunne film in die uitklapt tot een oppervlakte van een vierkante meter. Op de film is een geleidende laag koper van 2 micrometer, die fungeert als radio-ontvanger. Het uitklappen gebeurt door de armen van de antenne vol te blazen met een minieme hoeveelheid perslucht, gevolgd door een kleine dosis CO₂.

Tevreden

Tijdens het experiment blijkt dat de antenne weliswaar volledig uitklapt, maar later dan Vertegaal had verwacht. “Ik moet de data nog analyseren, maar ik heb wel al gezien dat de antenne heeft gewerkt”, zegt hij een dag na de test. “Ik ben in ieder geval tevreden over hoe alles is gegaan.”  

Vertegaal wil met zijn experiment bewijzen dat het concept van een opblaasbare antenne werkt. “Ik hoop echt dat daarna ruimtevaartmissies naar de maan dit idee gaan omarmen”, zegt hij.

Samenwerking

Er is een samenwerking, waarbij onder meer de Radboud Universiteit Nijmegen en de TU/e betrokken zijn, die een voorstel wil indienen bij de European Space Agency (Esa). Doel is om een opblaasbare antenne te gebruiken als radiotelescoop op de achterkant van de maan. “Met een antenne die achter de maan, vrij van storingen vanaf de aarde, ultra lage frequenties kan opvangen, verwachten we informatie op te vangen over het begin van het heelal”, aldus Vertegaal.