Nobelprijs voor de Scheikunde naar ontdekkers kwantumdots (video)

De Nobelprijs voor de Scheikunde 2023 is toegekend aan Moungi Bawendi, LouisBrus en Alexei Ekimov voor de ontdekking en ontwikkeling van kwantumdots.

“Kwantumdots hebben veel fascinerende en ongebruikelijke eigenschappen. Belangrijk is dat ze verschillende kleuren hebben, afhankelijk van hun grootte”, zegt Johan Åqvist, voorzitter van het Nobelcomité voor Scheikunde.

Natuurkundigen wisten al lang dat er in theorie grootte-afhankelijke kwantumeffecten konden optreden in nanodeeltjes, maar in die tijd was het vrijwel onmogelijk om nanodimensies in beeld te brengen. Daarom geloofden maar weinig mensen dat deze kennis in de praktijk zou worden toegepast.

Begin jaren tachtig slaagde Alexei Ekimov er echter in om grootte-afhankelijke kwantumeffecten in gekleurd glas te creëren. De kleur kwam van nanodeeltjes koperchloride en Ekimov toonde aan dat de deeltjesgrootte via kwantumeffecten de kleur van het glas beïnvloedde.

Een paar jaar later was Louis Brus de eerste wetenschapper ter wereld die grootte-afhankelijke kwantumeffecten aantoonde in deeltjes die vrij in een vloeistof zweven.

In 1993 bracht Moungi Bawendi een revolutie teweeg in de chemische productie van kwantumdots, wat resulteerde in bijna perfecte deeltjes. Deze hoge kwaliteit was noodzakelijk om ze in toepassingen te kunnen gebruiken.

Kwantumdots verlichten nu computermonitoren en televisieschermen op basis van QLed-technologie. Ze voegen ook nuance toe aan het licht van sommige Led-lampen, en biochemici en artsen gebruiken ze om biologisch weefsel in kaart te brengen. “Ze brengen de mensheid dus groot voordeel. Onderzoekers geloven dat ze in de toekomst kunnen bijdragen aan flexibele elektronica, kleine sensoren, dunnere zonnecellen en gecodeerde kwantumcommunicatie – dus we zijn nog maar net begonnen met het onderzoeken van het potentieel van deze kleine deeltjes.”