17 feb. 1999
3 minuten
De lancering van de Stratos II-raket, gebouwd door studenten van de Technische Universiteit Delft, is vorige week door een defect aan de motor afgebroken. Aan boord bevond zich een 50 centimeter lange antenne voor het opvangen van radiosignalen onder de 30 megahertz en een digitale ontvanger ontwikkeld door een team van onderzoekers van de Radboud Universiteit. Het experiment moet een opmaat vormen voor een radiotelescoop op de maan.
Updates over de lancering zijn te volgen op de website van Dare TU Delft. Momenteel wordt onderzocht of en wanneer een nieuwe lancering kan worden gepland.
De Stratos II is een raket die helemaal is gebouwd door Delftse studenten. Doel is om de raket een hoogte van 50 kilometer te laten bereiken. Als dat lukt, verpulveren de studenten hun eigen Europese hoogterecord (12,5 km) en zijn ze een grote stap dichter bij hun ultieme doel: als eerste studentengroep met een eigen raket de ruimte bereiken (100 km).
Straling na de oerknal
Aan boord van de Stratos II moet ook een Nijmeegse lading worden meegenomen: een antenne en een ontvanger die de voorbereiding zijn voor een radiotelescoop op de maan. Zo’n telescoop, vergelijkbaar met de Lofar-telescoop op aarde, zou het mogelijk maken om voor het eerst de straling van kort na de oerknal te meten. Deze straling is onzichtbaar voor radiotelescopen op de aarde omdat onze atmosfeer die niet doorlaat, en omdat we zelf heel veel straling van deze frequenties produceren.
Belangrijke stap voor maantelescoop
"Het experiment op de Stratos II-raket is een belangrijke eerste stap. We hebben de unieke kans om de digitale ontvanger die we zelf hebben ontwikkeld te testen in een ruimte-achtige omgeving. Daarnaast is het een belangrijke oefening voor het team: ga maar gewoon iets bouwen wat een lancering moet overleven en kijk maar waar je tegenaan loopt", zegt Marc Klein Wolt van de Radboud Universiteit.
Straling uit de tijd van net na de oerknal is nog nooit gemeten, maar in principe kan dit met een radiotelescoop op de maan. Radiotechnieken op aarde zijn al jaren beproeft, maar het plaatsen van een of meerdere antennes op de maan brengt bijzondere eisen met zich mee aan het gewicht, de afmeting, het stroomverbruik en de gegevensverwerking en -transport.
RFI-straling meten
Hoewel het belangrijkste doel van het experiment is om de werking van de technologie te demonstreren, zal het team de antenne gebruiken om de Radio Frequentie Interferentie (RFI) in de atmosfeer meten, en hoe de sterkte van deze straling die wij zelf produceren toeneemt wanneer de raket klimt tot 50 kilometer koogte. De astronomen hopen zo een beter idee te krijgen van de hoeveelheid RFI die in de ruimte valt te verwachten. De raket is ook beladen met apparatuur voor de stroomvoorziening, om de gegevens van de antenne op te slaan en om de gegevens te analyseren. Als ze deze test doorstaan kan de technologie te zijner tijd worden toegepast in een professionele ruimtemissie.
Lofar op de maan
Het uiteindelijke doel van het team is om wetenschappelijk onderzoek te doen met een radiotelescoop op de maan. Hiermee zou het mogelijk zijn om de verdeling van het waterstof in de kosmos in de tijd net na de oerknal. Astronomen kunnen telkens op iets andere frequenties kijken, en daarmee op verschillende momenten. Uiteindelijk volgt hieruit een ‘filmpje’ van de veranderende verdeling van het waterstof in het heelal.
Klein Wolt : "Met een dergelijke radiotelescoop kunnen we de eerste stappen in de ontwikkeling van de eerste sterren en sterrenstelsels in kaart brengen, vergelijkbaar met het filmpje van de eerste stapjes van je kind. Ik kan niet wachten tot we zo ver zijn."
Animatie van de lancering (TU Delft):
Anderen lazen ook
