Lab-on-a-chip ook inzetbaar voor duurzaamheid

Onderzoek naar de toepassing van nanofluidics in milieuvraagstukken en duurzame energie. Dat is een van de nieuwe wegen die prof. Albert van den Berg (MESA+), pas benoemd tot universiteitshoogleraar aan de UT, wil inslaan. “Natuurlijk is mijn groep vooral bekend van de biomedische toepassingen van lab-on-a-chip systemen. Het onderzoek naar de ‘nanopil’ gaat op volle sterkte door. Maar tijdens mijn sabbatical in Harvard en aan het MIT heb ik nieuwe ontwikkelingen gezien die ik in Twente ook graag verder wil onderzoeken.”

Prof. van den Berg: "Als universiteitshoogleraar krijg ik daarvoor de ruimte. Een benoeming die een geweldige erkenning betekent voor ons werk. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan de ontzilting van water, door de ionen met een elektrische spanning uit het water te trekken. Dat gebeurt al op grote schaal, maar kunnen we met vloeistofkanalen op micro- en nanoschaal, de efficiency verbeteren? En hoe kunnen we bijvoorbeeld nanotubes en grafeen inzetten bij de opslag van energie? Niet voor niets staat ‘environmental applications’ in mijn leeropdracht, naast de biomedische toepassingen. Ik ga daar ook een deel van de Spinozapremie aan besteden."

Nanopil

Bij de uitreiking van de Spinozapremie in 2009 vestigde Van den Berg al de aandacht op de ‘nanopil’ die hij samen met de bekende oncoloog Pinedo wil ontwikkelen. Een pilletje dat een compleet laboratorium herbergt om darmkanker in een vroeg stadium op te sporen. "Tien jaar hebben we nodig voor de ontwikkeling ervan, heb ik toen gezegd. We maken intussen goede vorderingen. Zo kunnen we al DNA koppelen aan nano-draadjes, om metingen te kunnen doen. Maar we willen bijvoorbeeld ook nog een piepklein pompje maken binnenin de pil, dat is nog een hele opgave."

Andere ‘lab-on-a-chip’ systemen die in de groep van Van den Berg zijn ontwikkeld, zijn inmiddels vrijwel marktrijp. Zo test spinoff MediMate nu in de praktijk een apparaatje dat lithium in bloed meet, bij patiënten die lijden aan een manisch-depressieve stoornis. Zo past een andere onderneming, Blue4Green, een vergelijkbare chip toe bij het monitoren van melkziekte in de veehouderij. Van den Berg verwacht hier veel van: "Uit de tests blijkt dat veehouders, door dit goed in de gaten te houden met het meetsysteem, een paar honderd euro per jaar kunnen besparen. Per koe!" Een volgende spinoff is ook al in de maak, voor de chip die de mannelijke vruchtbaarheid test. "We kunnen het aantal zaadcellen in een monster al tellen, en straks ook op een betrouwbare manier hun beweeglijkheid meten."

Dwerg

Van den Berg’s groep binnen het MESA+ Instituut voor Nanotechnologie, telt 40 onderzoekers: "Een unieke club mensen, met ook nog eens een fantastisch nieuw NanoLab." De blijken van erkenning, via het Simon Stevin Meesterschap, de Spinozapremie, een ERC Grant en nu het universiteitshoogleraarschap, zijn talrijk. "Als ik kijk naar wie mij gevormd en geïnspireerd hebben, zijn dat vooral mijn promotoren Piet Bergveld en David Reinhoudt, en prof. Nico de Rooij in Neuchâtel. Ik ben een dwerg op de schouders van die drie reuzen, om de tekst te citeren die we bij de opening van het NanoLab hebben onthuld. En ik ben er van overtuigd dat er nieuwe dwergen komen die straks op mijn schouders staan."