Astron breidt Lofar-telescoop uit met drie antennestations in Polen

Astron en het Poolse Lofar-samenwerkingsverband hebben een contract getekend voor de bouw van drie nieuwe antennestations voor de Internationale Lofar Telescoop (ILT) in het noorden, westen en zuiden van Polen. De ondertekening vond plaats bij de universiteit van Warmia en Mazury in Olsztyn, Polen, met vertegenwoordigers van Astron, het Poolse ministerie van Wetenschap en Hoger Onderwijs, lokale overheidsvertegenwoordigers en de Poolse sterrenkundige gemeenschap.

Eind 2014 ontving het Poolse Lofar-samenwerkingsverband, Polfar genaamd, een subsidie van de Poolse minister van Wetenschap en Hoger Onderwijs voor de bouw en materialen van drie internationale Lofar-stations als onderdeel van investeringen in hun nationale onderzoeksinfrastructuur. De nieuwe Lofar antennestations worden gebouwd in Łazy (Zuid-Polen), Bałdy (Noord-Polen) en Borówiec (West-Polen). Deze formele overeenkomst tussen het Polfar-samenwerkingsverband en Astron is het begin van de voorbereidingen voor de uitrol van de nieuwe antennestations.

Revolutionaire readiotelescoop

Lofar is ontworpen en gebouwd door Astron, het Nederlandse instituut voor radioastronomie. Het is een revolutionaire radiotelescoop, die werkt met de laagste frequenties die vanaf de aarde waargenomen kunnen worden. Met Lofar kunnen astronomen miljarden jaren terugkijken naar een periode waarin de eerste sterren en sterrenstelsels zich vormden (de zogenoemde Kosmische Middeleeuwen). Ze kunnen onafgebroken de laagfrequente radiohemel afzoeken naar de meest energetische en explosieve gebeurtenissen in het heelal. Poolse wetenschappers zullen zich richten op de verdeling van neutraal waterstof in het verre, vroege heelal, de timing van pulsars en op studies over magnetische velden in verschillende melkwegstelsels, zonnestelsels en planetaire omgevingen.

De Internationale Lofar Telescoop heeft 38 antennestations in Nederland, zes in Duitsland en één in Frankrijk, Zweden en Engeland. Door de drie nieuwe Polfar-stations toe te voegen, wordt de telescoop nog gevoeliger. Bovendien wordt de maximale afstand tussen de uiterste stations met de Poolse stations 1550 km, waardoor de telescoop met een nog hogere resolutie beelden kan maken van gedetailleerde structuren. De posities van de nieuwe stations bieden tevens letterlijk nieuwe invalshoeken voor ionosferische tomografie.

Scherpere beelden

Directeur van de Internationale Lofar Telescoop (ILT), Dr. Rene Vermeulen, is blij met de bouw van de nieuwe stations in Polen: "Met deze toevoeging kan het ILT-netwerk straks aanzienlijk scherpere beelden van de hemel maken."

Staatssecretaris Dekker van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zei eerder dit jaar tijdens de Hannover Messe over de overeenkomst voor een nieuw Lofar-station tussen Astron en twee Duitse universiteiten: "Dit soort overeenkomsten laten het belang van samenwerken zien. Deze samenwerking hebben we nodig om wetenschappelijke en maatschappelijke uitdagingen voor de toekomst aan te gaan".

De productie van alle componenten voor de nieuwe Lofar antennestations, zoals de duizenden antennes en de elektronica, zal worden uitbesteed aan de industrie. De bouw van de drie antennestations start direct en is waarschijnlijk voor het einde van 2015 klaar.