17 feb. 1999
1 minuut
Emoties laaien bij debatten over risicovolle technologie, zoals kernenergie, CO2-opslag en vaccins voor baarmoederhalskanker, in de regel hoog op. Toch worden deze emoties zelden serieus genomen in besluiten om de technologie al dan niet toe te passen. Dat moet veranderen, zegt hoogleraar Filosofie TU Delft Sabine Roeser: “Want juist emoties brengen morele standpunten aan de oppervlakte die van belang zijn om verantwoord te kunnen innoveren.” Roeser sprak op vrijdag 8 februari 2013 haar oratie uit als Antoni van Leeuwenhoekhoogleraar aan de TU Delft.
Roeser stelde in haar intreerede dat emoties zelden op een constructieve manier worden meegewogen in besluitvorming over risicovolle technologie. In het debat over CO2-opslag onder Barendrecht werden de emoties van inwoners genegeerd en ging het alleen maar over de rationele kosten-batenanalyse en het statistisch verwaarloosbare risico dat er CO2 zou weglekken uit het reservoir. Aan de andere kant: in Groningen is het nooit tot een inhoudelijke discussie gekomen met betrekking tot de gevolgen van gaswinning vanwege ‘gebrek aan draagvlak’. Roeser: "Ten onrechte, want emoties brengen morele standpunten en ethische bezwaren aan de oppervlakte die wel degelijk van belang zijn voor verantwoorde innovatie."
Zo kan verontwaardiging duiden op een onrechtvaardige verdeling van risico’s.
Boosheid kan duiden op een schending van autonomie; geef je de mensen wel die inspraak in hun leefomgeving die past in een democratie? Emoties moeten volgens Roeser het startpunt zijn voor iedere discussie over het toepassen van risicovolle technologie: "Alleen dan kun je als land een weloverwogen besluit nemen."
Deze aanpak vraagt wel om een andere houding bij beleidsmakers, experts en burgers. Roeser: "je moet bereid zijn naar elkaar te luisteren. Uiteindelijk levert het moreel betere beslissingen op en zullen experts en leken elkaar beter leren begrijpen."
Sabine Roeser ontwikkelt in haar functie als hoogleraar Filosofie een theoretisch raamwerk voor de rol van morele emoties in kritische reflectie op risicovolle technologie. Dit raamwerk kan gebruikt worden in risicocommunicatie en in risicobeleid. Sabine Roeser is ook hoogleraar Politieke Filosofie en Ethiek aan de Universiteit Twente.
De Antoni van Leeuwenhoekleerstoelen van de TU Delft zijn bedoeld om jonge, excellente wetenschappers vroegtijdig te bevorderen tot hoogleraar zodat zij hun wetenschappelijke carrière maximaal kunnen ontwikkelen.
Anderen lazen ook
