Universiteiten: meer studenten dan ooit – maar HBO valt tegen

In collegejaar 2016/2017 studeren er meer studenten aan Nederlandse universiteiten dan ooit, bericht de vereniging van universiteiten VSNU. Het gaat om 264 838 studenten; een stijging van 2,6% ten opzichte van het vorige collegejaar. Het aantal ingeschreven masterstudenten stijgt met 3% en komt daarmee voor het eerst boven de 100 000 uit. De instroom van eerstejaars bachelorstudenten stijgt flink (+7,8%). Deze groei komt door een toename van de instroom van VWO’ers (+5,2%) en internationale studenten (+27,3%).

Van de VWO-gediplomeerden in Nederland is 74,8% direct doorgestroomd naar de universiteit. Dat percentage ligt hoger dan voor de invoering van het studievoorschot (± 71%). In de collegejaren 2013/’14 en 2014/’15 was tijdelijk een grotere stijging zichtbaar, waarschijnlijk omdat aankomende studenten aanspraak wilden maken op de toen nog geldende basisbeurs.

Bekostiging blijft achter

De toename van de instroom en het aantal ingeschreven studenten laat zien dat studenten hun weg naar de universiteiten goed weten te vinden. Dat verheugt de universiteiten. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft de instroom vooraf een stuk lager ingeschat. De zogeheten Referentieraming 2016 ging uit van een groei van 0,1%. Dat betekent dat universiteiten pas later voor de volledige groei bekostigd worden en deze tussenperiode zelf moeten overbruggen.

Groei per sector

De VSNU heeft een analyse gemaakt van de omvang van de eerstejaars bachelorinstroom binnen de onderwijssectoren vijf jaar geleden en nu. De grootste groei over vijf jaar is te zien bij Techniek (+24,3%) en Natuur (+21,8%). Ook grote percentuele groei, maar relatief kleinere absolute aantallen zijn te zien bij Landbouw en Sectoroverstijgende studies, die bestaan uit de University Colleges en andere brede opleidingen. Taal & Cultuur is de enige sector met een afname over deze periode (-2,5%). In absolute aantallen zijn Gedrag & Maatschappij en Economie de populairste richtingen.

Internationale studenten

In het huidige collegejaar is het aantal internationale studenten dat aan de universiteit staat ingeschreven met 5700 gestegen naar ongeveer 42 300 studenten. Daarmee is 16,0% van de universitaire studenten internationaal. De universiteiten vinden het belangrijk dat internationale studenten hun weg vinden naar de Nederlandse universiteit. De groep zorgt voor een international classroom, waarin Nederlandse en internationale studenten van elkaar leren en zich samen voorbereiden op de internationale arbeidsmarkt. Met name Duitse, Chinese, Italiaanse, Britse en Griekse studenten zijn goed vertegenwoordigd in de internationale studentenpopulatie.

Aantal uitgereikte diploma’s blijft gelijk

Het totaal aantal diploma’s (bachelor en master) dat universiteiten hebben uitgereikt in collegejaar 2015/’16 is ongeveer gelijk gebleven. Er zijn 35 162 bachelordiploma’s uitgereikt (-1,4%) en 41 762 masterdiploma’s (+2,1%).

Tegenvaller

Het aantal nieuwe studenten in het HBO is in het studiejaar 2016-17 toegenomen met ruim 4800 studenten ofwel 5,1 procent ten opzichte van een jaar eerder. Dat is een tegenvaller: vorig jaar daalden de aanmeldingen met ruim 6,6 procent. Van die tegenvaller, voornamelijk ingegeven door het wegvallen van de studiefinanciering, is het HBO dus niet nog hersteld. 

"De groei blijft helaas nog achter op de forse krimp van vorig jaar", aldus Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen. "Vooral de tegenvallende directe doorstroom en de blijvende daling van de VWO-instroom lijken hiervan de oorzaak te zijn."

De instroom van VWO’ers neemt in het HBO al sinds 2013 gestaag af. Weliswaar is de afname iets kleiner dan in de jaren ervoor, maar zij steekt schril af bij de toename van het aantal VWO-instromers op de universiteiten. "Een zorgelijke ontwikkeling", aldus De Graaf.

Bron: VSNU/Fontys Hogeschool