Studenten op uitvinderspad

"Ontwerp iets dat het dagelijks leven van mensen met tremor verbetert." Zo klonk de opdracht die negen studenten van verschillende faculteiten vorig academiejaar voorgeschoteld kregen. Ze bedachten een membraan dat het morsen tijdens het drinken tot een minimum herleidt. Een schot in de roos: het ontwerp komt ook echt op de markt.

Tremor is het ongecontroleerd trillen van lichaamsdelen, zoals kan voorkomen bij de ziekte van Parkinson of multiple sclerose. "In ziekenhuizen en rusthuizen zijn we gaan praten met patiënten", zegt Bert Van Raemdonck (21), masterstudent ingenieurswetenschappen. "Empathie was immers de eerste stap. Welke problemen ervaren zij in het dagelijks leven? Wat vinden zij belangrijk?"

Na weken van marktonderzoek, brainstormsessies en gesprekken met patiënten en specialisten werd duidelijk waar de studenten van team Tremtech zich op zou toespitsen. "Drinken zonder morsen bleek een algemeen probleem te zijn", zegt Jens Vangindertael (23), masterstudent industriële wetenschappen. "Uit onze bevraging bleek dat veel tremorpatiënten niet meer naar een restaurant of op de koffie bij vrienden durven te gaan. Het schaamtegevoel is groot, en de bestaande oplossingen vaak stigmatiserend. Geen enkele volwassene wil op restaurant graag uit een tuimelbeker drinken."

Met steun van RVO-Society – een initiatief dat techniek en wetenschappen bij jongeren wil promoten – en gewapend met een flinke dosis motivatie gingen de studenten aan de slag. Ze bundelden hun technische kennis en creativiteit om tot een eenvoudige maar geniale oplossing te komen: een flexibel membraan met drinkgaatjes aan de zijkant dat zich aanpast aan de grootte van je glas en dat het morsen tijdens het drinken tot een minimum herleidt. "De ring past gemakkelijk in een handtas of zelfs in een portefeuille", legt Sabine Degeyter (23) uit, masterstudente toegepaste economische wetenschappen. "Het is een eenvoudig, onopvallend product dat je overal kan gebruiken, wat ook de bedoeling was."

Festivalgangers

De patiënten die de studenten gesproken hebben, zijn laaiend enthousiast, en zij niet alleen. Het ontwerp, dat de werknaam ‘NoSpill’ kreeg, zal over anderhalf jaar daadwerkelijk op de markt komen. De studenten kunnen daarvoor rekenen op de steun van CrossCare, een Europees fonds dat ontwikkeling en innovatie in de zorg wil stimuleren. Voor de uitwerking gaan ze in zee met Commeto, een bedrijf dat actief is in de zorgsector en potentieel zag in het membraan. "Samen met hen gaan we ons product verder uitwerken", legt Jens uit. "Hoe kunnen we het ontwerp nog meer gebruiksvriendelijk maken? Welk materiaal gaan we gebruiken? We worden heel actief bij het proces betrokken."

Sabine: "Ons ontwerp is gemaakt voor mensen met een tremor, maar kan ook voor andere doelgroepen interessant zijn. Passagiers op een boot, bijvoorbeeld, of festivalgangers. Hoe meer mensen er gebruik van maken, hoe minder stigmatiserend het is."

"Ik heb altijd uitvinder willen worden", zegt Bert. "Door hieraan mee te werken, heb ik me ook even zo gevoeld. We hebben iets gemaakt dat mensen met tremor effectief kan helpen. Op het eindgala van het Product Innovation Project (PiP), waar we ons prototype presenteerden, zei de voorzitter van de jongerengroep van de Vlaamse Parkinson Liga dat we het leven van duizenden mensen zullen veranderen. Dat is een fantastische gedachte."

Robotwagentje voor kinderen met beperking

Spelen is een kinderrecht, maar niet alle kinderen hebben evenveel mogelijkheden om zich zorgeloos uit te leven. Vooral voor kinderen met meervoudige beperkingen is er nood aan aangepast én leuk speelgoed. Toen masterstudent industriële ingenieurswetenschappen Matthias Gorremans (21) hoorde dat hij met zijn masterproef iets zou kunnen doen aan dat tekort, twijfelde hij niet lang.

 "Het ontwerpen van een stuk speelgoed voor kinderen met een beperking was één van de onderwerpen waaruit ik kon kiezen. Het sociale aspect sprak me aan, want ik wilde geen louter wetenschappelijk project doen. Bij de scouts vroeger kwam ik regelmatig in contact met kinderen met een beperking. Ik ken dus de problemen waarmee ze te maken krijgen."

Samen met collega-studente Carra Tillon ging Matthias aan het denken, tekenen en knutselen. Het resultaat is een robotwagentje op afstandsbediening, aangepast aan de mogelijkheden en beperkingen van de kinderen voor wie het bedacht is. "Er waren twee belangrijke eisen waaraan het stuk speelgoed moest voldoen", legt Matthias uit. "Het moest gemakkelijk bestuurd kunnen worden én binnen een afgebakend terrein kunnen blijven. Dat laatste hebben we opgelost door een sensor in te bouwen die reageert op de kleur zwart. Simpele zwarte tape is genoeg om het wagentje te doen stoppen. Ook de afstandsbediening is op maat gemaakt, met extra grote knoppen en een grote joystick. Dat heb je niet bij klassieke auto’s op afstandsbediening die je in de winkels vindt."

Het kleurrijke stratenplan en het wagentje zijn niet alleen op de vloer te gebruiken, maar ook gemakkelijk op een tafel. "Ook dat was een belangrijke voorwaarde. Voor kinderen in een rolstoel is het immers niet altijd mogelijk om met speelgoed op de grond te spelen."

Sociaal bevlogen

Tijdens het hele project kon Matthias rekenen op de begeleiding van Anne Gelin en Dries Lamberts van Windekind Leuven, een school voor kinderen met een motorische beperking. "Het was een heel fijne en interessante samenwerking. We zijn verschillende keren in de school langs geweest om ons prototype door de kinderen zelf te laten uittesten. De feedback die we van hen kregen, was bijzonder leerrijk. Telkens als we dachten dat het wagentje op punt stond, vonden zij toch weer een aantal dingen die we nog konden verbeteren."

Intussen heeft Matthias het Leuvense studentenleven ingeruild voor Louvain-La-Neuve, waar hij aan een master Population & Development is begonnen. Het sociale veld blijft lonken, ook met zijn ingenieursdiploma in de hand. "Na deze master zou ik graag voor langere tijd naar Afrika trekken, om daar mee te werken aan grotere projecten rond waterzuivering, afvalverwerking, elektriciteitsvoorzieningen, … Als ingenieur wil ik niet enkel puur technisch bezig zijn. Ik wil mijn vaardigheden liever voor een sociaal doel gebruiken. Mijn masterproefproject voor Windekind heeft die zin alleen maar aangewakkerd."

Lien Lammar, KU Leuven

Klik hier om te ontdekken welke andere projecten van Leuvense studenten bekroond werden met een Cera Award.