Rijk draagt bij aan detachering onderzoekers

Het beschikbaar gestelde bedrag wordt onder meer gebruikt om onderzoekers die hun baan dreigen te verliezen, te detacheren bij Grote Technologische Instituten (GTI’s), TNO en universiteiten. Nieuwe projecten die gericht zijn op onderzoek waarin Nederland een onderscheidende internationale positie heeft, zoals nano-elektronica en automotive, zullen eveneens door het rijk worden ondersteund.

De ministerraad is akkoord gegaan met dit voorstel en geeft hiermee gehoor aan de roep uit het bedrijfsleven om bij te springen. Bedrijven vrezen door de huidige economische situatie namelijk op onderzoek te moeten bezuinigen om te kunnen overleven. Hierdoor zou een verlies aan onderzoekscapaciteit kunnen ontstaan, dat na de crisis niet eenvoudig kan worden hersteld.

De door de raad goedgekeurde regeling wordt nu verder ontwikkeld. Het is de bedoeling dat de tender in juni wordt opengesteld. De maatregelen gelden voor 2009 en 2010. Het betreft een pakket dat op het behoud van kenniswerkers en op kennisontwikkeling op het gebied van maatschappelijke thema’s is gericht. De regeling zal bestaan uit twee elkaar aanvullende sporen.

Spoor 1: Kenniswerkers (budget 180 miljoen euro)
De regeling biedt bedrijven de mogelijkheid om onderzoekers voor een periode van anderhalf jaar te detacheren bij onder meer universiteiten, TNO en GTI’s, terwijl ze in dienst blijven bij het bedrijf. Zij werken in die periode aan maatschappelijk relevante thema’s, zoals de gezondheidszorg en de inzet van lichte materialen voor voertuigen, waardoor het energieverbruik daalt.

Ongeveer 2000 onderzoekers kunnen worden gedetacheerd. De loonkosten worden voor het grootste deel door de overheid vergoed, zodat de kennis voor Nederland behouden blijft. Daarnaast komt er geld beschikbaar voor jonge onderzoekers die nu niet aan de slag kunnen bij de bedrijven. Deze onderzoekers zijn in dienst van een kennisinstelling of een bedrijf en werken aan dezelfde thema’s.

Spoor 2: High Tech Topprojecten (budget 100 miljoen euro)
Daarnaast wordt een bedrag voor innovatieprojecten beschikbaar gesteld. Bedrijven kunnen zich voor deze projecten inschrijven. De projecten zijn in het bijzonder gericht op onderzoek waarin Nederland een onderscheidende internationale positie heeft, zoals nano-elektronica, embedded systemen en automotive. Hiervoor zal ook op korte termijn een tender worden uitgeschreven. Omdat vooral de high-tech sector zwaar door de crisis is getroffen, is voor deze sector extra projectgeld beschikbaar gesteld.

Uitgangspunten van de kenniswerkersregeling (spoor 1)
De kenniswerkersregeling wordt nu verder ontwikkeld. Het is de bedoeling dat de tender in juni wordt opengesteld. Onder voorbehoud kunnen wij melden dat de volgende uitgangspunten worden gehanteerd bij de ontwikkeling van de definitieve regeling:

• Het geld wordt gebruikt om onderzoekers bij bedrijven die hun baan dreigen te verliezen voor Nederland te behouden. Dat kan door hen tot uiterlijk eind 2010 te detacheren voor een project bij TNO, universiteiten, HBO’s, Grote Technologische Instituten (GTI’s) of andere overwegend publiek gefinancierde kennisinstellingen in Nederland. Ze blijven in dienst van het bedrijf.
• Een bedrijf en een kennisinstelling maken samen een voorstel. Dat maakt duidelijk hoe het detacheringsplan voortvloeit uit een omzetdaling van het bedrijf, hoe de onderzoekers gaan bijdragen aan de maatschappelijke uitdagingen, en hoe de wisselwerking tussen publiek en privaat onderzoek tijdens het plan versterkt zal worden. Het bedrijf is de penvoerder; de kennisinstelling doet de dagelijkse aansturing. Het voorstel kan ook meerdere bedrijven en instellingen bevatten.
• Het voorgestelde onderzoek moet ‘industrieel onderzoek’ zijn, tussen fundamenteel onderzoek en experimentele ontwikkeling in.
• De overheid betaalt het bedrijf een fors deel van de loonkosten.
• De kennisinstelling kan jonge onderzoekers (ontwerpers en post docs die dit jaar hun diploma of titel kregen of krijgen) in zo’n project mee laten doen. De instelling krijgt ook een vergoeding (tot een maximum, zie hierna). NWO helpt zonodig graag om geschikte jonge onderzoekers te identificeren.
• Het bedrijf krijgt minimaal 80 procent van de subsidie; de overige maximaal 20 procent is voor de kennisinstelling. Daarvan is een deel voor de kosten van de aansturing en opvang van de gedetacheerde onderzoekers en een deel voor jonge onderzoekers die de kennisinstelling hiervoor in dienst neemt. Jonge onderzoekers kunnen overigens ook bij het bedrijf in dienst genomen worden en vervolgens gedetacheerd.
• De onderzoekers worden ingezet op de terreinen die van maatschappelijk belang zijn en de Nederlandse kennispositie versterken. De voorbereidingstijd voor projecten en de uitvoering zijn, gezien de crisis, beide kort. EZ en OCW verwachten dan ook veel projectvoorstellen die aansluiten bij al bestaande onderzoeksplannen, bijvoorbeeld in het kader van de innovatieprogramma’s op de sleutelgebieden, de maatschappelijke innovatieagenda’s, de thema’s voor vraagsturing van TNO en de grote technologische instituten en de NWO strategiethema’s.
• De eerste indienperiode is waarschijnlijk half juni- half juli 2009. Het is de bedoeling dat snel daarop de tweede call opent, die mogelijk half september sluit. Mogelijk volgt daarna een derde call.
• SenterNovem behandelt de voorstellen. NWO helpt de wetenschappelijke inhoud van de voorstellen te beoordelen. De ministers van EZ en OCW streven ernaar dat de aanvragers in de eerste call voor eind augustus horen of hun plan wordt gesubsidieerd. De startdatum voor de subsidie is dan de datum van indiening van het voorstel bij SenterNovem.
• Er komt een plafond: een deelnemer in een project krijgt niet meer subsidie dan tien miljoen. (Gezien de 80-20 verhouding zal dat het bedrijf zijn).
• Er komt geen drempel. Ook kleine plannen zijn welkom. Wel worden kennisinstellingen en bedrijven gestimuleerd om de mogelijkheid om plannen te bundelen te onderzoeken.
• Drie beoordelingscriteria voor de plannen:
– er is een directe relatie tussen de omzetdaling door de crisis en het detacheringsplan;
– het plan levert een goede bijdrage aan maatschappelijke thema’s;
– er zal een goede wisselwerking tussen de private en publieke onderzoekers zijn tijdens de detachering.
• De bedrijfsonderzoekers zullen veelal bij de onderzoekinstelling aan de slag gaan. Maar het is ook mogelijk dat ze (een deel van de werkweek) fysiek blijven werken in het bedrijfslaboratorium met de daar aanwezige faciliteiten. In dat geval moet het voorstel wel bijzondere aandacht geven aan een goede wisselwerking tussen het publieke onderzoek en de dagelijkse aansturing door de kennisinstelling. Ook de beoogde resultaten voor de maatschappelijke thema’s verdienen dan extra aandacht.
• Betaling van de toegezegde subsidie aan de penvoerder gebeurt middels voorschotten bij de start en per kwartaal.
• Wijzigingen in het project zijn mogelijk. Het voorstel geeft aan hoe omgegaan wordt met ‘aanhakers’: bedrijven en kennisinstellingen die na de start mee willen doen.
• Onderzoekers (zowel gedetacheerden als jong onderzoekers vanuit de kennisinstelling) die tussentijds het project verlaten kunnen vervangen worden door andere; de penvoerder meldt dit tijdig aan SenterNovem.
• Het bedrijf en de kennisinstelling regelen de intellectuele eigendomsrechten onderling.
• Bedrijfsonderzoekers die aan de tijdelijke WW meedoen zijn uitgesloten van deze subsidie voor detachering.
• De ondernemer kan recht hebben op WBSO voor de gedetacheerde onderzoekers mits hij het speur- en ontwikkelingswerk zelf systematisch organiseert, een goede urenadministratie bijhoudt en ook aan de overige voorwaarden van de WBSO voldoet.
• De te detacheren bedrijfsonderzoekers moeten natuurlijk onderzoek doen. Dat zullen veelal medewerkers zijn met een HBO- of wetenschappelijke opleiding, maar soms ook ondersteunende MBO-ers. De onderneming geeft aan dat het om onderzoekers gaat, bijvoorbeeld door te verwijzen naar een WBSO-verklaring. In het projectvoorstel (of in een vertrouwelijke bijlage) staan de namen, burgerservicenummers en loonkosten van de te detacheren onderzoekers en die van de kennisinstelling. Bedrijf en kennisinstelling tekenen daar voor als deel van het gehele voorstel.

Meer informatie
Zodra de definitieve regeling is vastgesteld, wordt de regeling gepubliceerd via de website van SenterNovem en van het Ministerie van Economische Zaken.