5D data-opslag: hoe werkt het en wanneer kunnen we het gebriken? (video)

Wetenschappers van de University of Southampton hebben een 5D glazen schijf ontwikkeld waarop 360 terabyte aan data voor miljarden jaren kan worden opgeslagen. De schijven zijn gemaakt van glas met een nanostructuur en de data worden opgeslagen en teruggelezen met een femtoseconde lasertechniek. Deze schijven kunnen data langer bewaren dan 13.8 miljard jaar, meer dan twee maal de geschatte leeftijd van de aarde en ongeveer even lang als de geschatte leeftijd van ons universum. Feitelijk zijn de schijven gemaakt met een laser die op microscopische schaal etst in het nanoglas.

Maar wat bedoelen ze eigenlijk met vijfdimensionaal? Traditioneel denken wij over ons universum in de vier bekende en makkelijk te begrijpen dimensies. De eerste drie zijn onze bewigingsrichtingen op een XYZ-as; de vierde dimensie is de tijd. Als we deze vier dimensies combineren, spreken we over ruimtetijd. Helaas kan dat leiden tot enige verwarring. De vijfdimensionale schijven van de University of Southampton zijn geen tijdreizende componenten, maar minuscule patronen die op drie lagen in de schijven zijn geprint. Afhankelijk van de hoek waaronder ze worden bekeken, kunnen deze patronen er totaal verschillend uit zien. Dat klinkt misschien als science fiction, maar het is in feite een fraaie optische illusie. In dit geval zijn de vijf dimensies in de schijf de grootte en oriëntatie in relatie tot de driedimensionale positie van de nanostructuren.  Het concept  ‘vijfdimensionaal’  houdt in dat een schijf verschillende  beelden heeft, afhankelijkvan de hoek waaronder wordt gekeken en de vergroting van de microscoop die daarvoor wordt gebruikt. In principe heeft elke schijf diverse lagen beelden op micro- en macro-niveau.

Glas is in overvloed en voor weinig geld beschikbaar en daarom is het goed mogelijk dat deze technologie in de toekomst breed beschikbaar komt. Er wordt zelfs al nagedacht over mogelijke toepassingen, van het opslaan van een enorme bibliotheek aan videogames tot het opslaan van de hele geschiedenis en cultuur van de mensheid – ten behoeve van toekomstige beschavingen.

Professor Peter Kazansky is heel optimistisch over de mogelijkheden van de technologie. "Het is een opwindende gedachte dat we de technologie hebben gecreëerd om documenten en informatie te bewaren en in de ruimte op te slaan voor toekomstige generaties. Deze technologie kan de laatste bewijzen van onze beschaving vastleggen; niets van wat we hebben geleerd zal worden vergeten."

Door het gebruik van vijfdimensionale vormen heeft de University of Southampton een medium ontwikkeld met de hoogste opslagdichtheid tot nu toe. de schijven hebben ook de langste levensduur, vergeleken met welke andere huidige opslagtechniek dan ook, Het team in Southampton zoekt momenteel naar partners die in de technologie willen investeren, zodat hij in de nabije toekomst commercieel beschikbaar kan worden gesteld.