Hoe moeten vaste afschermingen bevestigd zijn?

Wij maken verpakkingsmachines voor de voedingsmiddelenindustrie. In de machinebouw zie je dat in het werkgebied (bovenop de machine) beschermkappen een bepaalde lengte moeten hebben en dat ze voorzien zijn van veiligheidssensoren om de aanwezigheid en een goede positionering te waarborgen.
Echter, veel (afneembare) zijpanelen of andere beplatingen zijn niet voorzien van sensoren, maar kunnen alleen met een speciale (werk)sleutel of gereedschap geopend of verwijderd worden. Deze beplating hoeft bij normaal gebruik niet geopend te worden. Is dit toegestaan of moet elk paneel met een sensor uitgevoerd worden? Met andere woorden wordt een speciale sleutel nog steeds als gereedschap gezien?

Antwoord:

Een deel van het antwoord op deze vraag is gelegen in de Machinerichtlijn, die namelijk in artikel 1.4.2.1 Vaste afschermingen:

• Vaste afschermingen moeten zodanig zijn bevestigd dat zij alleen met behulp van gereedschappen kunnen worden geopend of verwijderd.
• Bij demontage moeten de bevestigingsmiddelen met de afschermingen of de machine verbonden  blijven.
• Waar mogelijk, mogen afschermingen niet zonder hun bevestigingsmiddelen op hun plaats kunnen blijven.

In de Gids voor de Machinerichtlijn wordt de volgende uitleg gegeven:

• Als toegang tot de door een vaste afscherming beschermde zone niet nodig is of als de benodigde toegang via een andere route gerealiseerd kan worden, mogen vaste afschermingen vast gemonteerd worden, bijvoorbeeld door lassen, vastklinken of lijmen.

• Als daarentegen een vaste afscherming geopend of verwijderd moet kunnen worden, is volgens de eerste alinea van punt 1.4.2.1 vereist dat de bevestigingsmiddelen alleen met behulp van gereedschappen kunnen worden geopend of verwijderd. Het doel van deze eis is ervoor te zorgen dat alleen vakbekwame personen of bevoegden vaste afschermingen kunnen verwijderen.

• Vaste afschermingen mogen derhalve bijvoorbeeld gemonteerd worden met bouten, schroeven of overige bevestigingsmiddelen die alleen maar kunnen worden verwijderd met behulp van gereedschappen als sleutels of schroevendraaiers.

• Het bevestigingsmiddel en de gereedschappen moeten in het licht van de risicobeoordeling worden gekozen. Bevestigingen die snel los te maken of te verwijderen zijn, zoals bijvoorbeeld vleugelmoeren of snellossende bevestigingsmiddelen, mogen niet worden gebruikt.

De derde alinia “Waar mogelijk, mogen afschermingen niet zonder hun bevestigingsmiddelen op hun plaats kunnen blijven.” is ook nog interessant om te vermelden:

• De in de derde alinea van punt 1.4.2.1 opgenomen eis is bedoeld om situaties te voorkomen waarin de bedieners zich er niet van bewust zijn dat een vaste afscherming niet goed op zijn plaats is gemonteerd of als ze hebben nagelaten de afscherming weer correct te monteren. Waar mogelijk moeten vaste afschermingen automatisch van hun vaste positie komen als de bevestigingsmiddelen losgemaakt worden.

N.B.: Bij vaste afscherming met aan een zijde scharnieren is vaak niet vast te stellen of de afscherming in open of gesloten (vergrendelde) positie staat. Vandaar de eis om deze te voorzien van een blokkeervoorziening (Machinerichtlijn 1.4.2.2)

De norm voor vaste afschermingen is EN-ISO 14120:2015 (voorheen: EN 953) ) – Veiligheid van machines – Afschermingen – Algemene eisen voor het ontwerp en de constructie van vaste en beweegbare afschermingen. Hierin wordt gesteld:

5.3.9 Removal of fixed guards

Demountable fixed parts of guards shall only be removable with the use of a tool (see 3.8). See also 8.5 and 8.6.

• Fixed guards shall be designed to prevent easy removal.

NOTE 1 This is because operators may prefer to use an easily removable fixed guard instead of using an interlocked movable guard.

• Quick release fasteners such as quarter turn screws shall not be used to secure fixed guards from outside the guarded area.

NOTE 2 The use of fastenings that can be released quickly from the inside of the guarded area should not be regarded as an alternative to providing an emergency exit. The emergency release of guards with interlocking/guard locking is dealt with in ISO 14119.See also Clause 6, Selection of types of guards.

5.3.10 Mounting of removable fixed guards

Fixed guards which are removable shall, where practicable, be unable to remain in place without their fixings.

3.8 use of a tool
action by a person under known and predetermined circumstances as part of a safe working procedure.

_________________________________________________________________________________

Deze vraag is beantwoord door Fusacon BV