Hoe is doorreiken onder afschermingen van machines te voorkomen?

Vraag:

Een machine is aan de “bovenzijde” veilig. Als iemand op de grond gaat liggen en bewust in de machine grijpt, kan hij via de onderzijde van de machine nog wel gevaarlijke locaties bereiken (veiligheidsafstand is minder dan 850 mm). Dit speelt vooral bij een in hoogte verstelbare machine als deze hoog afgesteld is. Moeten hier maatregelen genomen worden omdat dit als voorzienbaar “misbruik” gezien wordt?

N.B.: Voorzienbaar verkeerd (misuse) gebruik is de betere term in plaats van misbruik (abuse). Dit staat helaas nog in vertalingen van normen.

Antwoord:

De norm EN-ISO 13857:2008 geeft in Bijlage B (zie figuur) een informatief stuk tekst over onderreiken van een afscherming met de onderste ledematen.

Het toont een tabel met in de eerste kolom de hoogte tot de vloer en in de volgende kolommen de afstanden voor 3 cases van onderdoor reiken met de voeten respectievelijk voorwaarts, achterwaarts en zijwaarts. Het worst case scenario bij een hoogte kleiner dan 200 mm is dat de afstand dan groter moet zijn dan 665 mm. In een voetnoot van tabel B1 van EN-ISO 13857 wordt de link gelegd met het onderdoor reiken:
NOTE Slot openings with e > 180 mm and square or round openings with e > 240 mm will allow access for the whole body.

Opgemerkt moet worden dat op dit moment de hoogte van de vloer tot de onderkant van de afscherming maximaal 200 mm moet zijn. (In de update van EN-ISO 13857 wordt voorgesteld om deze hoogte maximaal 180 mm te laten zijn om meteen de link naar de huidige voetnoot duidelijk te maken en wil men tevens de tabel voor lage risico’s laten vervallen).

Deze hoogte van 200 mm is in de meeste gevallen toereikend en wordt eveneens in andere normen gehanteerd (bijv. EN-ISO 11161:2007 Veiligheid van machines – Geïntegreerde productiesystemen).
De norm EN-ISO 13857 geeft helaas geen verdere eisen (op de voetnoot na) voor onderdoor reiken met de bovenste ledematen. U heeft gelijk als u zegt dat eigenlijk voor de bovenste ledematen een veiligheidsafstand van 850 mm geldt.
In de praktijk komt het natuurlijk voor dat medewerkers onder afschermingen doorreiken om gevallen producten of vuil te kunnen pakken. Indien dat voorzienbaar gebruik van de machine is, wordt aanbevolen om meer dan de reikwijdte van 850 mm aan te houden. Dit omdat de schouder bij 200 mm al redelijk onder de afscherming geschoven kan worden.

Het verdient daarom aanbeveling om, in het geval van bewegende delen bereikbaar bij onderdoorreiken, uit te gaan van de noodzaak van een veiligheidsafstand groter dan 850 mm. Als wijziging van het ontwerp (verplaatsen gevarenzone) niet mogelijk is, wordt aangeraden om de spleet van de onderzijde van de afscherming tot de vloer te verkleinen. Voor de bepaling van de noodzakelijke veiligheidsafstand, in relatie tot de hoogte van de spleet, kan tabel 4 van EN-ISO 13857 toegepast worden.

Bovenstaand antwoord is afkomstig van FUSACON B.V.