Hoge energiekosten, dalende economische prognoses en de moeilijke situatie op de wereldmarkt hebben het discours de afgelopen maanden gekenmerkt. Congestie in de toeleveringsketen is geen belangrijk onderwerp geweest. Is de situatie voor leveranciers in 2024 hersteld? Volgens het laatste Supply Chain-rapport van reichelt elektronik zijn ze nog verre van normaal .

In het onderzoek, dat nu drie jaar op rij is uitgevoerd, worden 250 industriële bedrijven uit Nederland ondervraagd door het onafhankelijke onderzoeksinstituut OnePoll.
Dit jaar meldde 78% grote of matige verstoringen als gevolg van knelpunten in de toeleveringsketen. 34% moest de productie voor ten minste 20 dagen stilleggen vanwege ontbrekende componenten. Dit was vorig jaar nog 49 procent. Het gemiddeld aantal verloren productiedagen daalde van 47 in 2022 naar 30 in 2023 en 21 dagen dit jaar.
Reserveonderdelen voor apparaten en machines (44%) en sensoren (40%) waren in 2024, net als vorig jaar, het moeilijkst te verkrijgen. Batterijen waren dit jaar ook moeilijk te verkrijgen (32%), terwijl deze in 2023 nog goed beschikbaar waren (16%). De grootste uitdaging dit jaar voor bedrijven waren de hoge energiekosten (67%) en de strengere milieuvoorschriften (66%). Ook de prijsverhoging voor moeilijk verkrijgbare componenten was een uitdaging in 2024 (63%). Net als vorig jaar denkt 45 procent nog steeds dat de situatie ook de komende 12 maanden niet veel zal veranderen.
Productontwerp beïnvloed
32 procent van de respondenten gaf aan dat ze bij de ontwikkeling van nieuwe producten meer aandacht besteden aan de beschikbaarheid van componenten op de lange termijn. Ook heeft 30 procent een product uit het assortiment gehaald omdat bepaalde onderdelen niet (goed) beschikbaar meer zijn. 41% heeft alternatieve leveranciers gevonden voor alle of bijna alle componenten.
Meer voorraad, diverse en vaker regionale leveranciers
Om zich beter te beschermen tegen materiaaltekorten hebben de meeste bedrijven gekozen voor zowel langetermijn- als kortetermijnoplossingen. Zo heeft 39 procent van de bedrijven zijn voorraad van bepaalde onderdelen flink vergroot. Nog eens 44 procent is van plan om dit in 2025 te gaan doen.
Het langetermijnplan om de toeleveringsketens te regionaliseren en te diversifiëren wordt door sommige bedrijven ook al uitgevoerd. Zo is 28% overgestapt op regionale leveranciers om minder afhankelijk te zijn van internationale invloeden, terwijl nog eens 43 procent van plan is dit het komende jaar te gaan inzetten. 38% heeft zijn leveranciersnetwerk uitgebreid en nog eens 47 procent is van plan dit het komende jaar te doen.
Gebeurtenissen op de wereldmarkt of politieke gebeurtenissen zijn echter niet de enige drijfveren voor bedrijven om hun toeleveringsketens te veranderen. 34% heeft dit jaar maatregelen genomen om de veiligheid van hun toeleveringsketens te vergroten en zich zo te beschermen tegen aanvallen. 44% is van plan om deze stap het komende jaar te zetten.
De invloed van de Supply Chain Duty of Care Act is ook zichtbaar: 29 procent van de ondervraagde bedrijven is dit jaar van leverancier veranderd om aan de wet te voldoen en 48 procent is van plan dit binnen de komende 12 maanden te doen.
Uitdagingen
De stijgende kosten van componenten (63%) zijn niet de enige factor die de prijsdruk in Nederlandse industriële bedrijven verhoogt. De respondenten zien de hoge energiekosten (67%) als het grootste obstakel. Ook is voor veel bedrijven de uitdagende economische situatie wereldwijd (56%) en in eigen land (52%) een probleem. De oorlog in Oekraïne (49%) en mogelijke of verhevigde handelsconflicten tussen China en de EU (40%) werden genoemd als bijzonder negatieve invloeden, op de voet gevolgd door een mogelijk escalerend conflict in het Midden-Oosten (40%).
Wat de overheid kan doen
61% vindt dat de huidige regering hen een solide basis biedt voor handel in een internationale context. Wat ze graag van de regering zouden zien, is meer eenheid rondom EU-besluitvorming (36%). Ze willen ook meer bescherming tegen buitenlandse concurrenten, vooral wanneer deze gesteund worden door overheidssubsidies, zoals in China het geval is (32%). Ook willen ze meer vrije handel kunnen hebben met landen buiten de EU (31%). Veel bedrijven hopen op een vermindering van interne conflicten binnen de regering (29%).