Niet meer liegen in elektronisch surfpak

Hoewel de leugendetector al lang in gebruik is, zijn wetenschappers en juristen nog steeds sceptisch over de betrouwbaarheid. De nieuwe methode, waarbij wordt gekeken naar bewegingen van het hele lichaam als indicator voor schuldgevoelens, bleek in experimenten wél goed te presteren. De methode gaat uit van het idee dat leugenaars onrustiger bewegen en daarom wordt een ‘all-body’ bewegingspak gebruikt. Dat is een soort surfpak met sensoren, zoals dat wordt gebruikt voor films om computeranimaties te creëren. Het pak bevat 17 sensoren die in drie dimensies bewegingen van 23 gewrichten registreren tot 120 maal per seconde. De resultaten van het onderzoek zijn maandag gepresenteerd op een internationale conferentie in Kauai, Hawaï.

Betrouwbaar

Een van de onderzoekers, professor Ross Anderson van de Cambridge University, zegt: "Onderzoek heeft aangetoond dat een ondervrager het verschil tussen waarheid en leugen maar in 55% van de gevallen achterhaalt – dat is bijna hetzelfde als gokken. De leugendetector of polygraaf bestaat al sinds de jaren ’20 van de vorige eeuw en door het meten van psychologische stress ten gevolge angst of onrust kan 60% worden gehaald. Maar ondervraagden zijn bij voorjaar al gestrest als ze worden geconfronteerd met een test waarvan hun baan of hij vrijheid afhangt. Bovendien is met enige oefening de detector wel voor de gek te houden."

Met de nieuwe methode wordt volgens Anderson een betrouwbaarheid gehaald van meer dan 70% en hij is ervan overtuigd dat het nog beter kan. In sommige tests haalde het team al meer dan 80%.

Het research paper is geschreven door dr. Sophie van der Zee, van de Cambridge University, professor Ronald Poppe van de Universiteit van Utrecht, professor Paul Taylor van Lancaster University, en Anderson.

Experiment met studenten

Bij het experiment dat door Anderson en zijn collega’s werd uitgevoerd waren 180 studenten en medewerkers van de Lancaster University betrokken. De helft kreeg de opdracht om de waarheid te vertellen en de andere helft moest liegen. Een aantal van hen werd ondervraagd over het computerspel ‘Never End’ waarmee ze 7 minuten hadden kunnen spelen, terwijl anderen moesten liegen: zij hadden het spel niet gespeeld, maar alleen wat erover gelezen. Een andere test betrof een verloren portemonnee met £ 5. Sommigen moesten de portemonnee afgeven bij een loket voor gevonden voorwerpen, en anderen hadden hem verstopt en logen daarover.

"In totaal classificeerden we 82,2% van de antwoorden correct (88.9% waar, 75.6% gelogen) op basis van de gecombineerde bewegingen van de ledematen",  schrijven de onderzoekers. Anderson: "Bij onze eerste pogingen keken we naar de mate waarin verschillende lichaamsdelen en lichaamssignalen duidden op bedrog. Het bleek dat leugenaars meer met hun armen zwaaien. Maar alleen met dat gegeven komen we nog maar tot de 60% die ook met een gewone leugendetector kan worden gehaald. Het werd pas echt interessant toen we naar de bewegingen van het hele lichaam gingen kijken. Dan onderscheiden we leugens van de waarheid in meer dan 70% van de gevallen. Dat kan nog beter door het optimaliseren van de ondervragingstechnieken."

Het gebruik van de ‘sensor-surfpakken’ is duur – ze kosten bijna € 40.000 – en ze zitten oncomfortabel. Anderson en collega’s zoeken nu naar goedkopere alternatieven , bijvoorbeeld met Kinect sensoren.

Lees hier het verslag van het onderzoek: To freeze or not to freeze