Vrouwen op missie om ruimteschroot te verminderen

Donderdag 30 maart is het Girls Day: aanleiding om eens een paar bijzondere techniek-vrouwen in de schijnwerper te zetten. Met hun startup Ecosmic zijn Gaia Roncalli, Benedetta Cattani en Mireia Leon Dasi op missie om het probleem van ruimteschroot aan te pakken. Roncalli, de winnares van de International Aviation Women’s Association (IAWA) beurs van 2022, en het volledig vrouwelijke Ecosmic managementteam weten onderweg anderen te inspireren.

Rond de aarde cirkelen miljoenen objecten met een doorsnede van meer dan één centimeter. Daardoor, en omat steeds meer satellieten in de ruimte worden gebracht, is de navigatie van ruimtevaartuigen rond onze planeet een probleem geworden.Het risico op een botsing tussen een ruimtevaartuig en een stuk ruimteschroot wordt steeds groter, en bij zo’n botsing zouden weer nieuwe stukken ruimteschroot ontstaan waardoor de kans op volgende botsingen toeneemt – een kettingreactie die ook wel het ‘Kessler-syndroom’ wordt genoemd. Het syndroom beschrijft hoe het ruimteonderzoek en zakelijke toepassingen van de ruimte rond de aarde door deze vicieuze cirkel uiteindelijk onmogelijk worden. “Het ruimteschroot cirkelt met zeer hoge snelheden rond de aarde en is dus niet alleen gevaarlijk voor satellieten maar ook bijvoorbeeld voor het International Space Station (ISS) en de astronauten die er werken”, zegt Roncalli. “Satellieten kunnen door een botsing met ruimteschroot beschadigd raken of zelfs worden verwoest.”

Op basis van een algoritme dat Leon Dasi voor haar masterthesis had ontwikkeld, is het Ecosmic-team nu bezig met het ontwerpen van software waarmee ze het vermijden van botsingen kunnen  verbeteren. Eerst bedienden ze hun  software vanaf de aarde. Dat betekende dat ze telkens moesten wachten op informatie die van en naar satellieten werd gestuurd, een proces dat niet automatisch verliep. Het team probeert de tweede versie van het Ecosmic-concept, waaraan ze nog werken, van een ‘plug-and-play’-systeem te voorzien dat in de satellieten zelf kan worden geïnstalleerd. Het verwerken van informatie aan boord van de satelliet biedt de mogelijkheid om omloopbanen van stukken ruimteschroot en het risico van een botsing zeer precies te berekenen, waardoor het proces geautomatiseerd en veel sneller verloopt.

Hoewel het berekenen van het risico op botsingen in de ruimte en het bedenken van manieren om zulke botsingen te voorkomen natuurlijk niet nieuw is, zegt Leon Dasi dat haar algoritme en softwareontwerp innovaties bevatten die rekening houden met aspecten die nog niet eerder zijn meegewogen. “Een van de belangrijkste vernieuwingen is dat de software de werkelijke vorm van een satelliet kan modelleren, terwijl er voorheen van werd uitgegaan dat een satelliet min of meer rond is”, zegt Leon Dasi, die in 2022 als beste student van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaartonderzoek afstudeerde aan de TU Delft.

De vrouwen van Ecosmic

Roncalli, Cattani en Leon Dasi leerden elkaar kennen op de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de TU Delft, waar ze hun masters in ruimtevaart deden. Ze ontdekten dat ze alle drie een passie hadden voor het vinden van een oplossing voor het ruimtepuinprobleem: ze sloegen, samen met nog drie andere studenten, de handen ineen en richtten de start-up Ecosmic op.

Als een managementteam in de luchtvaart- en ruimtevaart dat uit drie vrouwen bestaat, erkennen Roncalli, Leon Dasi en Cattani dat ze in een unieke positie verkeren. De Ecosmic oprichters zien weliswaar dat het aantal vrouwen in hun vakgebied toeneemt, maar er zijn ook nog obstakels en is er is zeker ruimte voor verbetering. Tijdens een recent evenement waarop Roncalli haar product presenteerde, viel het haar op dat ze de enige vrouw op het podium was. “Soms zijn de voorbeelden die we van mannen kennen niet de manieren waarop ik het zou aanpakken. Ik zou dingen graag anders willen doen, maar we hebben weinig vrouwen aan wie we ons kunnen spiegelen”, zegt ze. Ondanks dit soort ervaringen heeft ze altijd gevoeld dat inclusiviteit serieus werd genomen op de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. “Hoewel er nog geen goed evenwicht bestaat, denk ik dat het de goede kant op gaat. Ik voel me altijd gesteund door professoren en medestudenten, en in dat opzicht is het een goede ervaring geweest.”

Leon Dasi is het daarmee eens. Ze zegt dat ze altijd is gestimuleerd en heeft als vrouw tijdens haar studietijd in Nederland geen grote problemen ondervonden. Ze werkt nu aan haar promotie-onderzoek aan het Observatoire de Paris en zegt dat de meerderheid van de mensen in het ruimtevaartonderzoek en de astrofysica mannen zijn. “Maar onder de jongere generatie promovendi beginnen we steeds meer vrouwen en een evenwichtiger verdeling te zien, dus dat biedt hoop voor de toekomst.”

Vrouwen steunen vrouwen

De vrouwen van Ecosmic blijven inspireren omdat zij een voorbeeld zijn voor andere vrouwen die de ruimtevaart ingaan. Als advies voor de volgende generatie zei het team dat hard werken en elkaar steunen belangrijk zijn. Het is misschien niet altijd gemakkelijk, maar Leon Dasi zei dat zelfvertrouwen kan helpen: “Als vrouw in de ruimtevaart moet je soms bewijzen dat wat je doet de moeite waard is, terwijl mannen de meeste aandacht krijgen. Ik zou tegen andere vrouwen zeggen: geloof in jezelf en zet door, want als wat je doet goed is, wordt het uiteindelijk ook als goed gezien. Roncalli voegt toe dat je moet onthouden dat je niet alleen bent. “Er zullen andere vrouwen in de industrie zijn en dat neemt alleen maar toe. Zoek andere vrouwen die je steunen in de sector en steun elkaar.”

Steun voor een start-up

Het opzetten van een start-up en het op de markt brengen van een product is een leerproces en vereist veel werk. “Niemand van ons heeft een zakelijke achtergrond, dus er was een grote kennisachterstand die we moesten goedmaken”, zegt Cattani, die in september is afgestudeerd en nu bij de ESA (European Space Agency) werkt aan het Clean Space Initiative, een programma dat zich richt op de problematiek van ruimteschroot. “We zijn jong en nog maar pas begonnen aan onze loopbaan, dus we hebben nog niet veel ervaring. Maar we werken eraan.”

Als onderdeel van de community Aerospace Innovation Hub heeft het Ecosmic-team ondersteuning gekregen van een mentor en door het leggen van contacten met andere startups in de lucht- en ruimtevaart aan de TU Delft. Roncalli: “Het feit dat we met meer ervaren ondernemers hebben kunnen praten, is heel nuttig, niet alleen om meer te weten te komen over het werven van fondsen, maar ook over het op de markt brengen van het product, het schrijven van een businessplan – allemaal dingen die we met onze technische achtergrond nog moesten leren. En de start-up voucher van de Aerospace Innovation Hub was ook zeer belangrijk om het project op gang te krijgen.”