VR-technologie maakt mensen zekerder van hun keuzes en laat hen tot nieuwe inzichten komen

"Wanneer we mensen in een VR-omgeving plaatsen, zijn ze veel zekerder over de keuzes die ze maken en komen ze ook tot heel nieuwe inzichten", zegt Ilias Mokas, doctorandus aan UHasselt.

Hoeveel zijn mensen bereid te betalen voor groen in hun straat en kan virtual reality helpen om hier een beter zicht op te krijgen? Op die vragen zocht Ilias Mokas tijdens zijn doctoraatsonderzoek aan CMK, UHasselt een antwoord. "Onze onderzoeksgroep focust op het bepalen van de economische waarde van zaken waar geen marktprijs voor beschikbaar is. Denk bijvoorbeeld aan de bescherming van biodiversiteit. Hoeveel belastinggeld moet de overheid spenderen aan de bescherming van natuurgebieden tegen brandgevaar of de klimaatopwarming? Hoeveel moeten wij investeren in natuurbehoud in Zuid-Amerika? Of kleinschaliger: hoeveel willen burgers betalen om een boom of een bloemenperk in hun straat of wijk te introduceren. Hoewel waardevol, is de volledige economische waarde van deze zaken niet meteen uit te drukken", zegt Ilias Mokas.

Toch is het in economische termen uitdrukken van deze waarden erg belangrijk, want overheden baseren zich hierop om beleidskeuzes te maken. Bij gebrek aan aangetoonde voorkeuren wordt er gebruik gemaakt van vragenlijsten waarbij mensen hypothetische keuzes worden voorgelegd. "Bijvoorbeeld: hoeveel zou u willen betalen voor een hoge bomenrij met een dikke kruin in uw straat. En hoeveel zou u dan betalen voor een lage bomenrij met een beperkte kruin? Doorheen de jaren is er op basis van dit soort vragenlijsten die werken via tekst, foto of video heel veel kennis opgedaan en is er economische waarde ingeschat voor natuurbehoud", zegt Robert Malina, promotor van het doctoraat en directeur van CMK.

Virtual reality maakt ons zekerder

Tijdens het doctoraat van Ilias Mokas is voor het eerst Immersive Virtual Reality gebruikt voor dit soort bevragingen. Hij creëerde een virtuele omgeving waarin mensen in een straat konden rondlopen en de bomen en het groen rondom hen echt konden zien en de impact van een boom of groenelementen op de uitstraling van de straat konden ervaren. "Deze technologie werd nog niet eerder toegepast, maar heeft een ontzettende meerwaarde", zegt Ilias Mokas. "Uit onze statistische analyses blijkt dat mensen veel zekerder zijn van hun keuzes wanneer ze beslissingen kunnen maken in een VR-omgeving, dan wanneer ze de bomen enkel zien op foto, video of in tekstvorm een omschrijving krijgen." Deze zekerheid is belangrijk omdat het wijst op meer stabiele voorkeuren, een cruciaal gegeven voor de validiteit van de schattingen bekomen met dergelijke vragenlijsten.

Nieuwe inzichten

Heel opvallend was ook dat mensen van keuze veranderen zodra ze in de VR-omgeving rondwandelen. Op basis van foto, video of tekst kozen mensen bijvoorbeeld eerder voor een boom met een lage kruin in hun straat, terwijl ze in de virtuele wereld, waarin ze zagen wat dat zou betekenen voor het uitzicht van hun straat, hun mening veranderden en kozen voor een boom met een hoge kruin. "VR maakt mensen dus niet alleen zekerder, het zorgt er ook voor dat hun voorkeuren veranderen", zegt co-promotor Sebastien Lizin.