Utrechtse spin-off met bioreactor voor kweek van organoïden naar Demcon

Demcon heeft een meerderheidsaandeel genomen in Orgonex: een spin-off van de Universiteit Utrecht die een bioreactor heeft ontwikkeld voor de kweek van organoïden. Samen ontwikkelen ze de bioreactor tot een professioneel systeem dat dit jaar op de markt moet komen.

Organoïden zijn miniatuurorganen die worden gebruikt voor medisch, biotechnologisch en farmaceutisch onderzoek. De bioreactor van Orgonex heeft volgens Demcon een vijf keer hogere opbrengst dan traditionele, handmatige kweekmethoden en is compacter en eenvoudiger dan andere oplossingen voor automatisering van de kweek.

Organoïden worden opgekweekt uit stamcellen die specifiek zijn voor een bepaald orgaan. De complexe 3D celstructuren die zo ontstaan zijn representatief voor het betreffende orgaan, zoals de lever, de darmen of de alvleesklier. Organoïden bootsen de belangrijkste functionele, structurele en biologische componenten van een orgaan na. Dat maakt ze geschikt voor onderzoek naar ziektes en de onderliggende fysiologische processen, of de werking van nieuwe medicijnen.

Efficiënter kweekproces

De kweek van organoïden kent nog de nodige uitdagingen. Het traditionele, handmatige kweekproces is arbeidsintensief, terwijl de meer algemene, automatische kweeksystemen veel ruimte innemen in het labproces en een hoge investering vergen. Bij de Universiteit Utrecht werken veel onderzoeksgroepen met organoïden. Onderzoekers Kerstin Schneeberger en Bart Spee kijken bijvoorbeeld naar de toepassing van organoïden als vervanging van complete donororganen of als levermodellen voor geneesmiddelenonderzoek. Hun doel was de kweek van de organoïden die ze nodig hadden voor hun eigen onderzoek efficiënter te maken.

Eenvoudige bioreactor

Schneeberger en Spee onderzochten de specifieke omstandigheden die de groei van organoïden in een reactor bevorderen. Met name keken ze naar het proces van roeren van het medium waarin de organoïden opgroeien, om inzicht te krijgen in de optimale groeiomstandigheden in de reactor. Zo ontwierpen zij een geoptimaliseerde roerstaaf die voor een homogene vloeistofstroom in de bioreactor zorgt. Ook ontwikkelden ze kweekprotocollen voor verschillende typen organoïden.

De inmiddels gepatenteerde technologie zorgt volgens hen voor de juiste menging van cellen en voedingsstoffen, en voorkomt dat de cellen blootstaan aan te veel mechanische of thermische stress.

Dit vormde de basis voor de ontwikkeling van een eenvoudige bioreactor in de vorm van een compacte module waarin vier standaardkweekbuisjes kunnen worden geplaatst, elk voorzien van een roerstaafje dat afzonderlijk wordt aangestuurd volgens het geëigende protocol. Deze module kan worden geplaatst in een broedstoof die standaard in een lab aanwezig is.

Laagdrempelige oplossing

In 2023 richtten Schneeberger en Spee het bedrijf Orgonex op als spin-off van hun ontwikkelwerk bij de Universiteit Utrecht / ICAT. Marleen van Nuenen, met meer dan 25 jaar ervaring in de voedingsmiddelen-, biotechnologische en farmaceutische industrie, werd aangesteld als CEO. “Kerstin en Bart wilden het makkelijker en goedkoper maken om organoïden te kweken. Met Orgonex gaan wij daarvoor de bioreactor leveren. Als je begint met dezelfde hoeveelheid stamcellen krijg je in de tijd die ervoor staat, veertien dagen, met ons systeem een vijf keer hogere opbrengst vergeleken met de statische kweek in kweekplaten. Dit resulteert in 60% minder kosten voor medium en er is 75% minder arbeid van onderzoekers of laboranten nodig. Ons systeem werkt plug & play, is eenvoudig te interfacen met de aanwezige labinfrastructuur en vergt weinig budget en training. Dat maakt onze oplossing laagdrempelig voor onderzoekers in academia en industrie.”

Partner

De eerste klanten hebben zich al gemeld en dit jaar wil Orgonex de bioreactor commercieel gaan leveren, vertelt Van Nuenen. Omdat de laatste stap naar marktintroductie nog de nodige productontwikkeling en investeringen vergde, was behoefte aan een partner. Die werd gevonden in Demcon en dat resulteerde in een meerderheidsdeelneming per 30 december 2024.

Orgonex maakt nu deel uit van Demcon life sciences & health. Deze Demcon-divisie heeft al bedrijven op het gebied van biotechnologie en celkweek, namelijk Scinus Cell Expansion (systemen voor grootschalige celkweek), ReGEN Biomedical (automatisering van weefselkweek) en Sync Biosystems (automatisering van biotechnologisch onderzoek). Orgonex gaat zich in Zeist vestigen in het pand waar ook Scinus Cell Expansion is gehuisvest.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *