Uniek: een roltrap met twee bordessen voor buitenentree WTC Rotterdam (video)

De roltrap is ook op internationale schaal erg speciaal, zegt Rob Jue, directeur Nieuwbouw van leverancier Schindler: "Zelfs in de ‘roltrapwereld’ is dit een bijzonder exemplaar. Wereldwijd is het aantal bordesroltrappen in de buitenlucht zeer gering. Het betreft immers een zeer complexe constructie en bovendien moeten de trappen bestand zijn tegen alle mogelijke weersomstandigheden. De roltrappen zijn dan ook robuuster dan andere roltrappen, zodat deze ook echt een lange toekomst tegemoet kunnen gaan."

Aan de realisatie is maandenlang gewerkt door architectenbureau BiermanHenket, bouwer Van Wijnen, leverancier Schindler en projectmanager Cushman & Wakefield Project & Development Services. Als adviseur werd gekozen voor Techniplan adviseurs, Van Rossum is de constructeur. Spie is verantwoordelijk als elektra installateur. En last but not least de opdrachtgever: Bouwinvest Dutch Institutional Office Fund. 

Aan de bovenkant van de roltrap zit de kettingaandrijving en een verlengd bordes. Dat laatst is nodig voor inpassing in de bestaande trap, die een andere schuinte heeft dan de roltrap.

Wij spraken Frank Okker van Cushman & Wakefield en Frank Eijking van Schindler.

Okker vertelt dat niet alleen het roltraptechnische deel van het werk bijzonder is, maar ook het bouwkundige: "WTC is een Rijksmonument, dus we hebben alle bestaande treden en bordesplaten van natuursteen eruit geslepen en hergebruikt. Daarbij moesten we voorkomen dat de roltrap de traditionele zichtlijnen doorbrak. En omdat het bovenste deel van de trap onder een afdak zit, kun je niet vrij hijsen. Dat heeft geleid tot een constructie in twee delen, waarvan het bovenste deel met hulpconstructies op de trap moest worden geplaatst." (zie de video onderaan dit bericht)

Eijking vult aan dat Schindler en de architect lange tijd hebben gespard over de zichtlijnen. De roltrapnorm stelt namelijk eisen aan de op- en aftredes en de schuinte van een roltrap is bijna niet flexibel. "De schuinte bedraagt 24,5°, 27,3°, 30°, of 35° graden; andere varianten bestaan eigenlijk niet. Ik heb wel eens een roltrap onder 26° gezien, maar dat leverde zulke problemen op dat zowel de opdrachtgever als de fabrikant er snel weer vanaf zijn gestapt. Flexibiliteit heb je dus eigenlijk alleen over de totale lengte. Bij WTC hebben we 4 of 5 lijnen moeten aanhouden. De verschillen zijn met de baklengtes opgelost."

De ingebruikname door Jan-Willem Kos van gebouweigenaar Bouwinvest en Eveline Steenbergen van World Trade Center Rotterdam. Foto: Gerrit Vermeulen. 

Afgezien van het feit dat een deel van de trap overkapt is, ligt WTC ook nog aan de Koopgoot. De kraan kon daardoor niet direct naast het werk worden opgesteld – en bovendien stond hij bovenop een winkel. Al met al heeft het team alleen al twee dagen gedaan over de voorbereidende werkzaamheden om het hijsen mogelijk te maken. Dit is gedaan met een kraan met voldoende reikwijdte en power om de roltrap (in 2 delen) neer te leggen – waarbij met name het stukje bovenaan in overkapte entree de uitdaging was – en waarbij de krachten goed werden verspreid. Vervolgens kostte het een dag om de kraan op te stellen en de bijbehorende hijsinstallatie op trappen, 2 dagen voor het hijsen zelf en 1 dag om af te bouwen. "Voor een klus die normaal een halve dag kost", benadrukt Eijking.

En dan de roltraptechniek:

De bijzonderheid is dat de trap deels niet overdekt is. De voet ligt buiten de gevellijn van het pand, zodat Schindler het geheel moest configureren alsof de trap helemaal in de buitenlucht lag. Qua conserveringskwaliteit is het frame daarom gegalvaniseerd uitgevoerd. Voor regenwater dat op trap en in roltrapbak terecht komt is de onderbak uitgerust met een olieafscheider , waarna het water wordt afgevoerd naar het riool.

Vakwerkframe en aandrijving midden. De ketting wordt afgedekt tegen vocht en zand.

Roltrappen bestaan standaard uit een vakwerkframe. Vanwege de bordessen hebben die: een extra ondersteuning, namelijk halverwege het middelste schuine deel. Het geheim van de smid – wat Eijking dan ook niet prijsgeeft – zit in de twee horizontale bordessen. De roltrapband, die wordt aangedreven via een ketting, loopt daar gewoon door. "Dat is het bijzondere van dit ontwerp. Een roltrap wordt op 1 punt aangedreven en je wilt dat de spanningen overal ongeveer gelijk zijn. Er is de tredenbaan, bestaande uit de tredenketting met de tussenstangen en de treden. Die moet goed geleid worden in de tussenliggende bordessen. Waarbij de extra bochten zorgen voor frictievlakken. En daarnaast heb je de leuningband. Die heeft de vorm van een C-profieltje met 2 lippen, die over een aluminium profiel loopt, dat op zijn beurt weer op een profiel zit dat de glasbalustrades in 1 lijn houdt. De kunst is natuurlijk om te zorgen dat het lekker loopt."

"Er zijn slechts twee aanbieders in Nederland die dat kunnen", benadrukt Okker. "Schindler had echter meer referanties, terwijl te prijs gelijk was."

De kettingaandrijving zit uiteraard altijd bovenin – en dat betekent bij het WTC: droog. Dus dat is een voordeel. Eijking: "Daar zit een open kettingwiel dat initieel goed wordt beschermd en verder periodiek gesmeerd. Verder zit de overbrenging zo veel mogelijk in een omkasting. Bij de onderbak is de ketting beschermd door een afdekprofiel, zodat er geen water of zand bij komt. De ketting wordt gesmeerd met een kettingautomaat die is verbonden met de besturing. Dat is wel zo netjes, tegenwoordig berekent het systeem zelf hoeveel olie nodig is op basis van het gebruik." De besturingskasten, die normaal in de trap zitten, zijn hier extern geplaatst, voor een betere bescherming en makkelijkere service.

In de eveneens verlengde onderbak zit een afscheider voor olie.

Tot slot vertelt Eijking: "Wij hebben wereldwijd nog maar enkele trappen van dit model geleverd. Liftfabrikanten en -installateurs zijn over het algemeen vergaand gestandaardiseerd en dit zit niet ver van ontwerpen van scratch. Bovendien moet je in de fabriek een ploeg hebben die ervaring heeft met dit soort werk. En dan nog kost het veel uren. Zowel qua engineering als assemblage is het uitdagend. En dat moet passen in organisatie."

Schindler installeerde zijn eerste buitenbordestrap 20 jaar geleden in Kuala Lumpur. En die heeft het tot nu toe zonder problemen gedaan.