Twee Nederlandse teams genomineerd voor Europese Uitvindersprijs

Twee Nederlandse teams zijn genomineerd voor de European Inventor Award (EIA), die jaarlijks wordt toegekend door het Europees Octrooibureau (EOB) aan bijzondere uitvinders voor hun bijdrage aan technologische, sociale en economische vooruitgang. De winnaars van de EIA 2012 worden bekendgemaakt tijdens de prijsuitreiking op 14 juni in Kopenhagen.

De twee groepen finalisten uit Nederland komen respectievelijk uit de sectoren telecommunicatie en biotechnologie. Dr. Jaap Haartsen is genomineerd voor het ontwikkelen van de Bluetooth-standaard; Prof. Mark van Loosdrecht, dr. Merle Krista de Kreuk en dr. Joseph Heijnen voor het uitvinden van het Nereda-proces voor de behandeling en zuivering van afvalwater met aërobe granulaire biomassa.

De EIA wordt toegekend in vijf categorieën: ‘Industry’, ‘Research’, ‘SME’s’, ‘Non-European countries’ en ‘Lifetime achievement’. Een internationale jury van vooraanstaande persoonlijkheden uit de industrie, de wetenschap, de politiek en de media koos uit bijna 200 ingediende uitvinders en teams 15 finalisten.

Voor het eerst in de zeven jaar dat de EIA bestaat heeft Nederland diverse genomineerden. EOB-president Benoît Battistelli zei: "De uitvindingen van de Nederlandse genomineerden zijn fundamenteel verschillend, maar even briljant: Bluetooth betekende een revolutie in de telecommunicatie, de beschikbaarheid van schoon water wordt steeds belangrijker naarmate de wereldbevolking groeit en het Nereda-zuiveringssysteem helpt bij het voorzien in deze behoefte."

Dr. Jaap Haartsen (‘Industry’)

Dr. Jaap Haartsen is genomineerd in de categorie ‘Industry’ voor de uitvinding van de Bluetooth-technologie, toen hij bij LM Ericsson Telephone werkte. Toegepast in meer dan twee miljard apparaten over de hele wereld heeft Bluetooth niet alleen de manier waarop elektronische apparaten met elkaar communiceren veranderd, maar ook de wijze waarop mensen met elkaar verbinding maken en communiceren. De uitvinding begon toen dr. Haartsen de opdracht kreeg om naar oplossingen voor korte-afstands-radioverbindingen te zoeken om de toepassingsmogelijkheden van mobiele telefoons te vergroten. Omdat de nadruk op mobiele telefoons lag, kon hij zich zelfs na de ontwikkeling niet voorstellen dat zijn eigen uitvinding in de toekomst voor andere producten zou worden gebruikt, waaronder headsets, spelapparatuur, in de automobielindustrie en meer.
Dr. Haartsen over succes: "Er komt ook geluk bij kijken. Negen van de tien onderzoeksprojecten mislukken. Je moet op het juiste moment op de juiste plaats zijn, en met de juiste mensen."

Prof. Mark van Loosdrecht, dr. Merle Krista de Kreuk en dr. Joseph Heijnen (‘Research’)

Prof. Mark van Loosdrecht, dr. Merle Krista de Kreuk en dr. Joseph Heijnen zijn genomineerd in de categorie ‘Research’ voor een nieuwe biologische behandeling van afvalwater. Het proces zuivert water door gebruik te maken van aërobe granulaire biomassa en wordt al commercieel toegepast. Het zogeheten Nereda-proces verwijdert 95 procent van het stikstof en fosfaat zonder gebruik te maken van extra chemicaliën. Anders dan bij andere methoden concentreren de zuiverende bacteriën zich op een natuurlijke manier in compacte korrels en kan het volledige proces in slechts één tank worden uitgevoerd, wat leidt tot meer efficiëntie, minder energieverbruik en lagere productie- en bedrijfskosten. Volgens industrie-experts bedraagt de wereldwijde omzet van geavanceerde behandeling van gemeentelijk afvalwater in 2012 27,5 miljard dollar, waarvan 22,3 miljard wordt besteed in ontwikkelde landen en 5,2 miljard in ontwikkelingslanden. Prof. Loosdrecht: "Toen ik mijn onderzoek begon, had ik nooit kunnen denken dat het zo’n mooie technologie zou worden die gemeenten echt helpt om geld en energie te besparen."
De eerste rioolwaterzuiveringsinstallatie op basis van de Nereda technologie zal op 8 mei 2012 in Epe door Prins Willem-Alexander worden geopend.

Overige genomineerden

De overige finalisten in de categorie ‘Industry’ zijn prof. Hugo Katus van de Universiteit van Heidelberg (Duitsland) samen met dr. Klaus Hallermeyer van Roche Diagnostics en hun team, genomineerd voor het ontwikkelen van een nieuwe bloedtest, die een revolutie bij de diagnostiek van hartinfarcten betekende, en het team van Jan Tøpholm, Søren Westermann en Svend Vitting Andersen (Denemarken), die een computer-ondersteunde methode voor het vervaardigen van op maat gemaakte comfortabele gehoorapparaten voor Widex ontwikkelden.

De andere finalisten in de categorie ‘Research’ zijn dr. Gilles Gosselin (Frankrijk) en zijn team, die een medicijn voor de behandeling van Hepatitis B ontwikkeld hebben, en prof. Jason W. Chin (UK) samen met prof. Oliver Rackham (Australië) voor het ontwikkelen van een nieuw ribosoom.

In de categorie ‘Lifetime achievement’ zijn drie uitvinders en ondernemers genomineerd: prof. Josef Bille (Duitsland) voor zijn onderzoeksprestaties op het gebied van laser-oogoperaties; de Oostenrijkse uitvinder en ondernemer dr. Josef Theurer, die meer dan 600 patenten op zijn naam heeft staan, en Mario Polegato (Italië), de oprichter van schoenenfabrikant Geox.

Drie ondernemers en teams zijn finalisten in de categorie ‘SMEs’: dr. Stefan Lehnert (Duitsland), oprichter van Vector Foiltec GmbH, voor zijn patent op een nieuwe bouwtechniek die is gebaseerd op met lucht gevulde plastic kussens; dr. Manfred Stefener (Duitsland), de oprichter van Smart Fuel Cell AG, voor zijn patent op draagbare brandstofcellen, en het team van dr. Farouk Tedjar en Jean-Claude Foudraz (Frankrijk) voor hun uitvinding van een nieuwe methode voor het hergebruik van gemengde batterijen.

In de categorie ‘Non-European countries’ zijn de drie finalisten dr. Stanford Ovshinsky (VS), wiens bedrijf de eerste NiMH-accu’s introduceerde, prof. Federico Capasso (VS) en de Zwitserse wetenschapper prof. Jérôme Faist voor hun werk aan Quantum Cascade Lasers, en dr. John David O’Sullivan (Australië) met zijn team voor het bereiden van de weg voor hedendaagse draadloze communicatie (Wi-Fi).

Over de European Inventor Award (EIA)

De European Inventor Award werd in 2006 in het leven geroepen en wordt jaarlijks uitgereikt door het EOB, in samenwerking met de Europese Commissie en het land dat ten tijde van de prijsuitreiking het voorzitterschap van de EU bekleedt. Dit jaar is dat Denemarken. De prijs is een waardering voor inventieve personen en teams die met hun pionierswerk een antwoord bieden op de uitdagingen in onze tijd en zo bijdragen tot vooruitgang en welvaart. Voordrachten voor nominaties kunnen worden gedaan door burgers, door de patentonderzoekers van het EOB en de nationale patentbureaus in Europa. Uit de genomineerde worden de finalisten en de uiteindelijke winnaars gekozen door een hoogstaande internationale jury die bestaat uit vooraanstaande persoonlijkheden uit de politiek, het zakenleven, de media, de wetenschap, de academische- en de onderzoekswereld.