SEB&C-trainee laat innovatieve bedrijven concrete stappen zetten

Nederland hoeft zich als kennisland niet te schamen. De kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek is hoog en onze universiteiten hebben internationaal veel aanzien. Maar dat wil nog niet zeggen dat onze kenniseconomie ook de wind in de zeilen houdt.  Want ook de universiteiten vinden dat de samenwerking met het bedrijfsleven beter kan en moet. Wetenschappelijke kennis blijft te veel hangen op de campus. Ook de in het Stan Ackermans Instituut samenwerkende Nederlandse technische universiteiten merken dat het op dat punt nog veel beter kan. Het instituut verzorgt sinds 2012 de post-masteropleiding Smart Energy Buildings & Cities (SEB&C). Het programma leidt technologisch ontwerpers op die in staat zijn om relevante wetenschappelijke kennis samen te brengen in een toepassingsgericht, smart energy systeem of proces voor de gebouwde omgeving.

Kansen

Aan belangstelling  van masters om het SEB&C-programma te volgen geen gebrek. Anders ligt dat bij de vraagkant, de bedrijven. "Misschien is het tweejarig vervolgprogramma bij hen maar matig bekend. Maar daarmee laten bedrijven met innovatieve ambities grote kansen liggen", stelt  prof. Jan Hensen, wetenschappelijk directeur van SEB&C. "Want SEB&C kan functioneren als een effectief instrument dat de innovatieve slagkracht kan vergroten".

Wie de post-masteropleiding SEB&C volgt, werkt deels op de burelen van het inlenende bedrijf maar is in dienst van de universiteit en ontvangt dus ook een salaris. In het buitenland is een opleidingsvorm met een structuur zoals die van SEB&C  onbekend. Dat verklaart waarom verhoudingsgewijs veel professionals die zijn opgeleid aan buitenlandse universiteiten, interesse hebben om het programma in Eindhoven te volgen. De faculteit Bouwkunde van de TUe is weliswaar penvoerder maar verzorgt als deelnemer in het Stan Ackermans Instituut de post-masteropleiding samen met de faculteiten Elektrotechniek,  Werktuigbouw, Scheikunde, Wiskunde en Informatica, en Industrial Engineering and Innovation Sciences. De trainees volgen gedurende twee jaar een intensief programma. Na het behalen van het diploma mogen ze de titel PDEng voeren (Professional Doctorate in Engineering.

Aantrekkelijk

Hensen: "Het aantrekkelijke voor bedrijven, gemeenten of maatschappelijke organisaties is dat ze bij het ontwikkelen van hun innovatieve producten of diensten met een hoog opgeleide kracht werken. De trainees hebben immers allen hun master al behaald. Bovendien ontvangen de inlenende bedrijven daarmee indirect ook ondersteuning van de universiteit. De kennis van de universiteit wordt zo via de trainee doorgegeven aan het bedrijf."

Wanneer een bedrijf of organisatie met innovatieve ambities een onderwerp wil aanpakken, kunnen zij in contact treden met SEB&C. Binnen de onderzoeksgroepen wordt vervolgens onderzocht of en op welke wijze de vraag tot een SEB&C ontwerpopdracht kan leiden.  Maar het is ook mogelijk dat het onderwerp meer geschikt is als afstudeeronderwerp omdat het nog vele onderzoeksvragen opwerpt.

Hensen moedigt bedrijven of groepen van bedrijven aan beslist met ontwerpaanvragen te komen. "Soms kan het buitengewoon lastig zijn visie en mogelijkheden te vertalen naar concrete acties. De praktijk heeft inmiddels bewezen dat de inzet van een SEB&C-trainee voor bedrijven een perfect instrument is om hun innovatieve slagkracht te vergroten. Het is werkelijk doodzonde als kansrijke innovaties op de plank blijven liggen, omdat binnen het bedrijf het gemis van mankracht of kennis een praktische uitvoering in de weg staat. Een SEB&C-trainee kan bijna twee jaar met het bedrijf samenwerken, een lange periode waarin hij of zij zich volledig op de ontwerpopdracht kan richten.’

‘Menukaart’

Dankzij het SEB&C-programma beschikt bijvoorbeeld wooncorporatie SWS nu over een verfijnd beslissingsmodel dat de medewerkers van de corporatie helpt bij hun keuzes bij duurzame renovatieprojecten. De ‘Menukaart’ zoals deze tool heet, biedt de gebruiker verschillende combinaties aan van isolatie, energiebesparing en oplossingen van hernieuwbare energie terwijl meteen de financiële consequenties en de impact op de omgeving zichtbaar worden. De Menukaart is ontstaan als ontwerpopdracht waaraan de Siciliaan Davide Garufi werkte. Nadat hij zijn master bouwkunde en architectuur behaalde aan de Universiteit van Catania deed hij zijn masterthesis aan het nationale Franse onderzoekscentrum CNRS  waarvoor hij in Grenoble en Chambery onderzoek deed naar de toepassing van PCM’s voor gebouwkoeling.

Ook BAM Bouw en Vastgoed kijkt met tevredenheid terug op het contact met SBE&C. Dennis van Goch werkte als trainee aan de ontwikkeling van sturingsmechanismen die het dynamische gedrag van het gebouw kennen om daarmee de ontsluiting voor smart grids mogelijk te maken. Voor BAM ontwierp Van Goch onder meer een raamwerk met verschillende business cases en deed onderzoek naar de haalbaarheid daarvan. De inspanningen van Van Goch  hebben ertoe geleid dat BAM concreet met een ontwikkeltraject voor het ontsluiten van gebouwen aan de slag kon.

Multidisciplinair

Het SEB&C -programma leidt trainees op tot ingenieurs die in staat zijn om relevante kennis op het terrein van energiegebruik en duurzaamheid met een multidisciplinaire benadering te integreren. In het eerste jaar werken trainees naar het doel om vanuit verschillende technische disciplines deze integratie in het ontwerp tot stand te brengen. Dat is ook precies de reden waarom het post master- programma openstaat voor trainees met kennis uit verschillende technische disciplines. 

Afgestudeerde architecten en stedenbouwkundigen werken samen met bouwfysici, elektrotechnisch ingenieurs, ICT’ers of werktuigbouwkundigen. De trainees krijgen gedurende het eerste jaar ook een grondige training in het verwerven van ondernemersvaardigheden. Want om innovaties kansrijk op de markt te introduceren is alleen een diepgaande specialistische kennis niet toereikend.  In het tweede jaar van het post masterprogramma ligt de focus op de uitvoering van de ontwerpopdracht en werkt de trainee voornamelijk bij het bedrijf. Vanuit SEB&C blijft een intensieve coaching  aanwezig waarbij de inspanningen van de trainee erop gericht zijn om het project succesvol af te ronden met een voor de markt toepasbare innovatie.

Meer informatie: www.tue.nl/sebc