“Klimaatbelofte groene waterstof kan niet altijd worden waargemaakt”

Groene waterstof leidt alleen tot CO₂-winst als het uit zeer schone elektriciteit en in de regio wordt gemaakt. Dat stelt Kiane de Kleijne (Radboud en TU/e) in Nature Energy. “Als je de hele levenscyclus van groene waterstofproductie en transport berekent, kan de CO₂-winst tegenvallen.“

Nederlandse bedrijven investeren op het moment in het ontwikkelen van groene waterstof in landen waar makkelijk groene stroom, nodig voor de productie van groene waterstof, kan worden opgewekt, zoals Namibië en Brazilië. Ook heeft de EU het doel om in 2030 10 miljoen ton groene waterstof te produceren, en nog eens 10 miljoen ton te importeren. “Groene waterstof is een veelbelovende technologie door zijn veelzijdigheid en vele toepassingen. Maar helaas voorzie ik nog wat beren op de weg”, zegt de milieukundige. 

De Kleijne berekende voor meer dan duizend geplande groene waterstofprojecten de broeikasgasemissies die gepaard gaan met de productie van groene waterstof, inclusief het fabriceren van bijvoorbeeld zonnepanelen, windturbines en batterijen om stroom te leveren, en het vervoer via pijpleidingen of per schip.

“Alleen als je groene energie gebruikt, kan dit emissiereductie opleveren. Maar zelfs dan tellen de emissies van alleen al de fabricage van windturbines en zonnepanelen flink op. Als je op die manier de hele levenscyclus bekijkt, leidt groene waterstof zeker niet altijd tot CO2-winst. De CO2-winst is meestal hoger als je windenergie gebruikt dan wanneer je zonne-energie gebruikt. Dit zal verder verbeteren in de toekomst, als meer duurzame energie wordt gebruikt bij de fabricage van de windturbines, zonnepanelen en bijvoorbeeld staal voor de elektrolyser.”

Transport

Waterstofproductie resulteert in de laagste emissies op plekken waar veel zon of wind is, bijvoorbeeld in Brazilië of Afrika. Als die waterstof daarna naar Europa vervoerd wordt,  ontstaat veel extra uitstoot. “Transport van groene waterstof over grote afstanden draagt zoveel bij aan de totale emissie, dat een groot deel van de CO2-winst van productie op verre, gunstige locaties, teniet wordt gedaan”, zegt De Kleijne. Voor korte afstanden blijken transportemissies het laagst bij pijpleidingen, voor lange afstanden bij het verschepen van vloeibare waterstof.

LCA

De belangrijkste boodschap is volgens de wetenschapper dat we niet moeten pretenderen dat technologieën zoals groene waterstof volledig emissievrij zijn. Momenteel houden rekenmethoden die de basis vormen voor regelgeving veelal geen rekening met de uitstoot van wat er gefabriceerd moet worden om waterstof te produceren, zoals zonnepanelen en elektrolysers, noch met waterstoflekkage tijdens vervoer. Daardoor lijkt het alsof groene waterstof niet veel uitstoot veroorzaakt, maar dat is dus lang niet altijd zo. “Door te kijken naar de uitstoot van de hele levenscyclus kunnen we een betere afweging maken tussen technologieën, en kunnen we identificeren waar in de keten verbeteringen mogelijk zijn. Bovendien kunnen we ons afvragen: wat is belangrijk om in Nederland en Europa produceren? En in welke gevallen is het misschien beter om een industrie te verplaatsen naar ergens anders op de wereld?”