Rapport over benutting van octrooien

Onlangs presenteerde de KNAW een rapport over de benutting van octrooien op resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Het Rathenau Instituut heeft aan het KNAW-rapport bijgedragen met een Feiten en Cijfers publicatie over patentaanvragen door kennisinstellingen.

Het KNAW-rapport geeft kwantitatieve informatie over het aantal octrooiaanvragen door universiteiten en andere kennisinstellingen en over het deel dat aan het bedrijfsleven wordt overgedragen. Daarnaast geeft het rapport een kwalitatieve analyse van de manier waarop universiteiten en onderzoeksinstituten hun octrooiactiviteiten hebben geregeld en geeft het aanbevelingen ten aanzien van de uniformiteit, transparantie en kwaliteitsverbetering van de werkwijze rond kennisbenutting.

Sterker profileren

Het wetenschaps- en innovatiebeleid vraagt van kennisinstellingen dat zij zich sterker profileren en dat zij hun onderzoek afstemmen op de behoeften van industrie en maatschappij. Patenten van kennisinstellingen zijn een belangrijke indicator voor die bijdrage. Er is echter een gebrek aan informatie over de patenten van kennisinstellingen. De publicaties van het KNAW en het Rathenau-instituut dragen bij aan het opvullen van deze lacune.

Voornaamste conclusies van Rathenau-instituut

  • Sinds 1980 is het aantal patentaanvragen door kennisinstellingen met meer dan een factor 14 gegroeid. Hun aandeel in het totaal van Nederlandse patentaanvragen is gegroeid van 1,1 procent in 1980/84 naar 4,7 procent in 2005/09. In 2005/09 droegen onderzoekers werkzaam bij kennisinstellingen direct (als aanvrager) of indirect (als uitvinder) bij aan één op de veertien patentaanvragen.
  • Het specialisatiepatroon van de kennisinstellingen is geleidelijk verbreed. De kennisinstellingen zijn vooral gespecialiseerd in chemie (onder andere biotechnologie, farmaceutica, voedselchemie) en instrumenten (onder andere medische techniek). Er is een duidelijke overeenkomst tussen de specialisatiepatronen van bedrijven en kennisinstellingen.
  • In de topsectoren zijn kennisinstellingen vooral actief op het gebied van hightech, life sciences en chemie. Kennisinstellingen hebben een groeiend aandeel in de patentaanvragen die relevant zijn voor de topsectoren. Alleen bij tuinbouw en uitgangsmaterialen doet deze ontwikkeling zich niet voor.
  • De eigenschappen van de patentaanvragen van kennisinstellingen verschillen van die van bedrijven. Ze zijn in minder landen aangevraagd en zitten dichter bij de wetenschap en verder van een product of proces voor de markt dan de patentaanvragen van bedrijven. De technische impact van de patentaanvragen van kennisinstellingen en die van bedrijven is echter even groot.