Raad voor de Veiligheid over instorting dak AZ-stadion: ‘Constructeurs hebben gebreken niet opgemerkt’

Uit het onderzoeksrapport:

‘Het tribunedak stortte in doordat bij vier spanten op steeds dezelfde twee plaatsen de lasverbindingen bezweken. Deze lassen waren ongebruikelijk dun uitgevoerd. Bij het spant dat het eerste bezweek, was bovendien één van de lasverbindingen in de loop van de tijd verder verzwakt door scheurvorming. Het verzwakkingsproces, dat mogelijk werd versterkt door de corrosie die als gevolg van de scheurvorming ontstond, begon al in 2009 of zelfs nog eerder.

‘Op 10 augustus 2019 was de belastbaarheid van deze lasverbinding zover afgenomen, dat deze niet meer bestand was tegen de krachtige, maar niet extreem zware windbelasting op die dag. Door het afbreken van die verbinding werden bij de spanten aan weerszijden de bovenste knooppunten extra belast. Dat leidde ertoe dat ook in die knooppunten de betreffende lasverbindingen, die eveneens ongebruikelijk dun waren, afbraken. Het bezwijken van deze bovenste knooppunten leidde vervolgens tot extra belasting van de onderste knooppunten van die drie spanten. Het gevolg was dat ook die knooppunten bezweken, waarna het dakgedeelte tussen deze drie spanten in zijn geheel naar beneden viel. Tijdens die val werd ook een vierde spant mee naar beneden getrokken.

Technische achtergronden: tekortkomingen in ontwerp, uitvoering en gebruik

‘Zowel het spantontwerp als het detailontwerp van de als eerste bezweken verbinding is destijds niet goed getoetst aan de bouwnormen. Bij het spantontwerp werd een windbelasting gebruikt die niet paste bij het ontwerp van het tribunedak en bij de verbinding werd een toetsingsregel voor de sterkte gebruikt die niet paste bij de complexe overgang in profielvorm. Hierdoor werd er onterecht van uitgegaan dat het ontwerp aan de bouwnormen voldeed. Uit het ontwerp en de tekening van de bovenste verbinding bleek bovendien niet duidelijk hoe de lassen gemaakt moesten worden. De benodigde voorbewerking stond niet op tekening en werd bij het maken van de verbinding achterwege gelaten. Ook werden grotere kopplaten gebruikt dan op tekening stond aangegeven. Hierdoor werd de op tekening voorgeschreven lasdikte niet bereikt en waren de lassen dunner uitgevoerd dan bedoeld. Ook waren de lassen niet vrij van fouten. Hierdoor was de verbinding bij oplevering minder sterk dan vooraf berekend.

‘Tijdens de gebruiksfase van het stadion is geen nader onderzoek gedaan naar de technische staat van de verbindingen, waardoor de eigenaar niet op de hoogte was van de gebrekkige lassen en de scheurvorming. Bij schilderwerk rondom de bovenste verbinding in 2015 is de corrosie niet verwijderd. Achteraf is niet vast te stellen of toen de scheurvorming ook zichtbaar was zonder de roest te verwijderen. De dakconstructie bezweek op 10 augustus 2019 bij een belasting die veel lager was dan waartegen de constructie bestand moest zijn.

Kwaliteitscontrole en toezicht: gebreken niet opgemerkt tijdens bouw en gebruik

‘Tijdens de bouw hebben noch de hoofdconstructeur, noch de gemeentelijk constructeur geconstateerd dat het als eerste bezweken knooppunt in de dakconstructie op een ongebruikelijke wijze was ontworpen. Ook hebben zij niet opgemerkt dat de bijgeleverde berekening ongeschikt was om de sterkte van de verbinding te bepalen. Bij het fabriceren van de dakspanten is niet gesignaleerd dat diverse lassen te dun en met lasfouten waren uitgevoerd. Ook bij het gemeentelijk toezicht zijn de gebreken aan de lassen niet gezien, doordat de spanten geprefabriceerd en volledig geschilderd uit de fabriek werden aangeleverd.

‘In de gebruiksfase van het stadion heeft de eigenaar geen constructieve inspecties van het dak laten doen. De corrosie van de staalconstructie – die in de loop van de jaren steeds zichtbaarder werd – vormde voor de eigenaar geen aanleiding om nader onderzoek te doen. Ook de gemeente heeft na de oplevering in 2006 geen actief toezicht uitgevoerd op de constructieve veiligheid. De wijze waarop de eigenaar zijn wettelijke verantwoordelijkheid voor een veilig gebouw invulde, bleef daardoor buiten het zicht van de gemeente. Wel voerde de gemeente jaarlijks een controle uit op het brandveilig gebruik van het stadion. De resultaten hiervan werden ook gebruikt voor de verplichte veiligheidsverklaring van de KNVB, waarmee de burgemeester toestemming gaf voor het spelen van betaald voetbalwedstrijden. Een onderdeel van deze veiligheidsverklaring is de constructieve veiligheid van het stadion, maar die werd door de gemeente niet apart gecontroleerd.’

verborgen_gebreken_lessen_uit_de_instorting_van_het_dak_van_het_az_stadion.

Lees ook: De onderzoeksraad beveelt aan dat gebouweigenaren verplicht moeten worden gesteld om de constructieve veiligheid van hun gebouwen regelmatig te laten toetsen.