Podcast Rathenau: ‘Opmars immersieve technologie maakt publiek debat urgent’

Het wordt steeds urgenter om als samenleving na te denken over nieuwe technologie, waarmee je wordt ondergedompeld in een digitale wereld. Dat concludeert het Rathenau Instituut in de podcast ‘Ondergedompeld in een nieuwe werkelijkheid’.

Grote techbedrijven investeren miljarden in zogeheten immersieve technologie. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om virtual reality (VR), waarbij je via een VR-bril in een digitale wereld stapt. Of augmented reality (AR), waarbij je via een bril of je telefoon een digitale laag legt over de fysieke werkelijkheid. De technologie zou volgens bedrijven resulteren in een zogeheten metaverse, het ‘nieuwe internet’, waar je niet op, maar ín gaat. 

Voor de podcast bezochten onderzoekers Stefan Roolvink en Wouter Nieuwenhuizen locaties waar nu al gewerkt wordt met deze technologie. Ze nemen de luisteraar mee naar scholen, musea en een kliniek voor geestelijke gezondheidszorg. Ook praten ze met filosofen, kunstenaars en psychologen over de kansen en risico’s van deze technologie.

Uit de podcastgesprekken blijkt dat immersieve technologie veel nieuwe mogelijkheden biedt, bijvoorbeeld bij het lesgeven of behandelen van angstklachten. Maar bepaalde ethische vragen komen bij vrijwel alle toepassingen terug. Wie heeft controle over de data? Wat doet de technologie met je gevoel van menselijkheid, en je omgang met anderen? En hoe zit het met rechtvaardigheid: levert immersieve technologie voor iedereen dezelfde kansen op?

‘Het is belangrijk om nú te bedenken hoe we publieke waarden, zoals privacy en autonomie, willen waarborgen bij immersieve technologie’, zegt Nieuwenhuizen. ‘We moeten niet wachten totdat het op grote schaal wordt toegepast, dan zijn we te laat.’ Roolvink: ‘Bij de opkomst van internet en sociale media zagen we net als nu veel enthousiasme over de kansen die de technologie biedt, en die zijn er natuurlijk ook. Maar we moeten voorkomen dat de macht komt te liggen bij een beperkt aantal grote bedrijven of overheden. Met de podcast willen we een breed publiek uitnodigen om na te denken over deze ontwikkelingen. Het gaat ons allemaal aan. We kunnen onze digitale toekomst samen bepalen.’

Aflevering 1 en aflevering 2 zijn vanaf vandaag te beluisteren op de website van het instituut en in de verschillende podcastapps (onder andere Spotify, Apple Podcasts en Google Podcasts.) De komende weken worden de volgende vier afleveringen gepubliceerd.