Op weg naar nieuwe elektronica

Elektronica zoals het brein werkt, atomen die veel sneller bewegen dan gedacht en supergeleidende nanostructuren voor zuinige chips. Vier vernieuwende projecten die door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) zijn gehonoreerd.

Vijf voorstellen honoreerde NWO in totaal en daarvan hebben er vier betrekking op de elektronica van de toekomst. Drie komen van de UT; het vierde van de TU Eindhoven. In totaal is er ruim twee miljoen beschikbaar: het zijn relatief kleine projecten voor fundamentele fysica met een toepassing aan de horizon. In het Mesa+ Instituut voor Nanotechnologie van de UT en op de TU Eindhoven werken onderzoekers aan de nieuwe generatie onconventionele elektronica.

  

Darwin op een chip

Wilfred van der Wiel en Peter Bobbert, NanoElectronics, UT

In dit project gaan de onderzoekers een radicaal nieuwe methode inzetten om schaalbare elektronische circuits te maken, geïnspireerd op het brein . De onderzoekers maken gebruik van wanordelijke, ‘ontwerploze’ netwerken van nanomateriaal in plaats van standaard elektronische componenten. Met dit materiaal willen zij via kunstmatige evolutie complexe problemen efficiënt oplossen.

Trajectcontrole voor ultrasnelle atomen

Arie van Houselt, Physics of Interfaces and Nanomaterials, UT 

Atomen op een vast oppervlak verplaatsen zich normaliter door diffusie: rondreizende atomen springen over de oppervlakteatomen heen. Recent onderzoek wijst uit dat dat miljarden atomen collectief heel veel sneller kunnen bewegen dan volgt uit de diffusietheorie. Dit onderzoek behelst een trajectcontrole met een bijzondere elektronenmicroscoop.

Dynamische faseovergangen voor energiezuinige elektronica

Hans Hilgenkamp, Interfaces and Correlated Electrons, UT

Een gedetailleerde studie van elektronische faseovergangen, zoals de overgang van een isolerende naar een geleidende fase onder invloed van een aangelegde elektrische spanning, wordt vaak bemoeilijkt door defecten in de materialen. Door gebruik te maken van defectvrije supergeleidende nanostructuren kunnen interessante materiaalsystemen, zoals bijvoorbeeld Mott-isolatoren, worden nagebootst. Daarbij kunnen kristallijne configuraties worden bestudeerd die in echte materialen (nog) niet makkelijk te realiseren zijn. Dit project, waarin experimentele en theoretische studies hand in hand gaan, is van belang voor de ontwikkeling van nieuwe concepten en materialen voor energiezuinige elektronica.

Antiferromagnetisme – een nieuwe weg naar nano-elektronica

H.J.M. Swagten, TU/e

In een antiferromagneet is er geen macroscopisch magnetisme door een interne spintextuur van tegengestelde momenten. Dit is een uiterst gunstige eigenschap voor robuuste opslag van data. De voorgestelde experimenten concentreren zich op het gebruik van ultradunne antiferromagneten voor het lezen en schrijven van informatie bij kamertemperatuur. Dit geeft nieuw fundamenteel inzicht in de complexe interactie tussen elektrische spinstromen en nanomagnetische texturen.

De projecten worden door NWO gefinancierd vanuit de zogenoemde  ‘Natuurkunde Projectruimte’. Dit  is een van de subsidie-instrumenten waarmee NWO natuurkundig onderzoek financiert. Onderzoekers kunnen doorlopend aanvragen indienen voor de Natuurkunde Projectruimte.