Onderzoek Arbobalans biedt inzicht in arbeidsomstandigheden in 2019

De belangrijkste conclusies en actiepunten uit de bijbehorende Kamerbrief zijn:

Algemeen

• De groep uitzendkrachten heeft de meest ongunstige arbeidsomstandigheden. Zij scoren ongunstig op fysieke belasting, omgevingsbelasting, werkdruk en intern ongewenst gedrag.
• Ook is de algehele gezondheid het laagst onder deze groep, en is tussen 2014 en 2019 gedaald. De arbeidsomstandigheden zijn daarentegen het beste voor zzp’ers en werknemers met een vaste arbeidsrelatie.
• De zelfgerapporteerde algehele gezondheid is goed onder het merendeel van de werknemers, maar is in 2019 ten opzichte van 2014 licht afgenomen (van 82 procent naar 79 procent. Dit wordt vooral verklaard vanuit de stijging in burn-outklachten over deze periode.
• Meer bedrijven voldoen t.o.v. de vorige Arbobalans aan verplichtingen van de Arbowet en nemen meer (nieuwe) arbomaatregelen, zoals het uitvoeren van een risico- inventarisatie en -evaluatie (RI&E), of technische verbeteringen.

 

Ziekteverzuim

• Het gemiddelde ziekteverzuim is in de periode 2014-2019 toegenomen.
• In sectoren met veel fysiek en/of mentaal belastend werk, is het verzuimpercentage bovengemiddeld hoog.

 

Arbeidsongevallen

• Het aantal ongevallen over de afgelopen jaren blijft onverminderd te hoog: in 2019 verzuimden 114.000 werknemers (1,5 procent) van werk door een arbeidsongeval.

 

Beroepsziekten

• De kans op een beroepsziekte onder Nederlandse werknemers neemt toe; met name op psychische beroepsziekten.
• Ieder jaar hebben beroepsziekten circa 4.100 werkgerelateerde sterfgevallen tot gevolg, waarvan bijna driekwart (mede) als gevolg van blootstelling aan stoffen (circa 3.300 gevallen per jaar). De meeste sterfgevallen treden na het pensioen op.
• De kosten die samenhangen met beroepsziekten zijn meer dan verdubbeld: van 1,2 miljard euro in 2014 naar 2,5 miljard euro in 2018.

Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA)

• Van alle beroepsziekten komen psychische beroepsziekten het vaakst voor.
• Bij burn-outs en depressies duurt de hersteltijd langer dan bij andere gezondheidsklachten. Ook veroorzaken deze klachten een hoge ziektelast (de hoeveelheid gezondheidsverlies in een populatie die veroorzaakt wordt door ziekten), waarbij een hoge werkdruk, lage autonomie en gepest worden op de werkvloer de grootste rol spelen.
• De kosten door verzuim namen sterk toe als gevolg van psychische beroepsziekten: van 1 miljard euro in 2014 naar 2,1 miljard euro in 2018.

Vervolgstappen

Naar aanleiding van deze onderzoeksresultaten pleit de minister voor een grotere inzet op preventie van ziekten en ziekteverzuim, onder andere door voorlichting en het aanbieden van de hoofdlijnennotitie Arbovisie 2040. Hieraan staan de uitgangspunten voor een effectief arbostelsel in de toekomst beschreven. Het streven is om deze hooflijnennotitie in het eerste kwartaal van 2021 aan de Tweede Kamer aan te bieden. Ook heeft het kabinet verschillende beleidsopties uitgewerkt om de positie van flexwerkers, waaronder uitzendkrachten, te versterken en daarmee een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van hun werk. Daarnaast zijn verschillende publiekscampagnes gestart op het gebied van fysieke belasting, de RI&E, blootstelling aan stoffen, het verminderen van burn-outs en het bevorderen van mentale vitaliteit van werknemers.

Download hier de Arbobalans