‘Energietransitie in knel door recordkrapte arbeidsmarkt’

De komende jaren zijn cruciaal om de klimaatopwarming te kunnen beperken, zo stellen de wetenschappers van klimaatpanel IPCC in hun rapport van begin april. Kansen liggen onder meer in het benutten van wind- en zonne-energie. Het historisch grote tekort aan personeel is echter een struikelblok; van de vacatures die te maken hebben met de energietransitie is maar liefst 36 procent onvervulbaar.

De urgentie van de klimaatcrisis zet de geplande Nederlandse investeringen in infrastructuur voor duurzame energiebronnen kracht bij. In het coalitieakkoord kondigde het kabinet de oprichting van een klimaat- en transitiefonds aan ter grootte van 35 miljard euro, dat onder meer wordt ingezet voor het aanleggen van infrastructuur voor schone energiebronnen.

Op korte termijn is er echter een groot struikelblok om de miljarden effectief in te zetten: de tekorten op de arbeidsmarkt. Eind vorig jaar waren deze al hoog en in het eerste kwartaal van 2022 is de situatie nog nijpender geworden. Eind maart 2022 is zelfs bijna 21 procent van alle vacatures onvervulbaar volgens de methode van ABN Amro, die rekening houdt met beroepsvoorkeuren van werkzoekenden en hoe ver zij willen reizen van een vacature.

Dit is een recordniveau: niet eerder heeft de bank in zijn arbeidsmarktindicator, die teruggaat tot begin 2017, zo’n hoog percentage onvervulbare vacatures gezien. Het cijfer laat zien hoeveel van de uitstaande vacatures onvervulbaar zijn, komt voort uit cijfers per gemeente per beroep, en is op basis van informatie over werkzoekenden die via het UWV solliciteren.

Bij vacatures die samenhangen met de energietransitie is het nog veel moeilijker om aan personeel te komen, zo blijkt uit de verzameling van beroepen die de bank met de transitie in verband brengt. Inmiddels is 36 procent van deze vacatures onvervulbaar, waar dit eind 2021 nog 24 procent was. Het tekort aan gekwalificeerd personeel vormt dus een beperkende factor in een versnelling van de energietransitie.

Voorbeelden van krappe beroepen in relatie tot energietransitie

 

Nu de vraag naar installateurs toeneemt, is het zaak om initiatieven te nemen die het aanbod van dergelijk personeel vergroten. Zo worden in Groningen uitkeringsgerechtigden via het UWV in drie maanden opgeleid tot installateur van zonnepanelen. Het uitkeringsinstituut heeft klimaatbanen en vaardigheden voor de gebouwde omgeving inzichtelijk gemaakt. Techniek Nederland heeft een overzicht gepubliceerd van allerlei lokale overheidsplannen en educatiemogelijkheden.

‘Dergelijke initiatieven hebben navolging en opschaling nodig’, aldus ABN. ‘Om aan de waarschuwing van het IPCC gehoor te kunnen geven, moet zo snel mogelijk aan meer oplossingen worden gewerkt die het tekort aan personeel dempen.’