"Gericht innovatiebeleid kan kosten energietransitie snel omlaag brengen"

De kosten van nieuwe technologieën zoals voor het maken van groene waterstof kunnen snel omlaag als de overheid een stabiel en gericht innovatiebeleid voert. Dat zegt Paulien Herder, hoogleraar Energiesystemen en decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen van de TU Delft.

Herder is ook lid van het Topteam van de Toptsector Energie. Als ‘Captain of Science' vertegenwoordigt zij de kennisinstellingen. Ook is Herder nauw betrokken bij het voorstel GroenvermogenNL voor groene waterstof en groene chemie, dat werd gehonoreerd door het Nationaal Groeifonds.

"De Topsectoren zijn zo'n tien jaar geleden opgericht om innovatie te stimuleren op gebieden waarin Nederland goed is. Binnen het Topteam Energie kijken we hoe we op een verstandige manier innovatie op energiegebied kunnen stimuleren. We zetten in op een breed palet, van wind op zee, tot de stedelijke omgeving. Soms zijn dat ontzettende moeilijke afwegingen, maar we boeken mooie resultaten.

"Het draait vaak om kosten, en met ons beleid en onze subsidies kunnen we bijvoorbeeld de onrendabele top afscheren van nieuwe technologieën, waardoor bedrijven erin gaan investeren. Dat heeft mooie voorbeelden opgeleverd. De kosten van wind op zee zijn dramatisch gedaald door een stabiel overheidsbeleid. Het consortium van bedrijven, kennisinstellingen en industrie dat hieraan werkte binnen de Topsector kon jarenlang innoveren in het hele systeem, waardoor de technologie veel goedkoper werd.

"Een vergelijkbare systeemaanpak zal er waarschijnlijk ook voor zorgen dat de kosten van groene waterstof snel omlaag gaan. Ik verwacht in dat opzicht veel van GroenvermogenNL. Het doel van dit programma is om toepassingen van groene waterstof in onder meer de chemie, transport, en zware industrie versneld mogelijk te maken door innovatie en kostenreductie. De totale Groeifonds-bijdrage bedraagt maximaal 338 miljoen.

"Omdat dit zo'n veelomvattend innovatieprogramma is, zijn er drie topsectoren bij betrokken: Energie, Chemie en HTSM. Als we groene waterstof succesvol in Nederland willen introduceren, moeten we innovatie zo breed mogelijk gaan aanjagen, met zoveel mogelijk partijen. Dus R&D op alle technology readiness levels (van fundamenteel onderzoek tot marktrijpe producten en diensten), nieuwe innovaties meteen implementeren en opschalen, pilots neerzetten bij bedrijven en de resultaten meteen verwerken in nieuwe innovatieprogramma's.

"Bij dit alles is het belangrijk om het menselijk kapitaal niet uit het oog te verliezen. Opleiden en omscholen dus! We komen ontzettend veel handen tekort om de energietransitie voor elkaar te boksen, dus daarin moeten we ook investeren.

"GroenvermogenNL is wat mij betreft een schoolvoorbeeld van hoe we innoveren in Nederland. Want het draait om systeemintegratie, en daar zijn we goed in. Daarnaast vind ik het goed dat de Topteams de omslag hebben gemaakt naar missiegedreven innovatie waarbij we een ambitieus lange-termijn doel stellen. - bijvoorbeeld grootschalige opwek van duurzame energie op land of zee - en hoe je er komt en met welke technologie, dat maakt niet uit.

"Dat ik dit ondersteun is niet gek, want in Delft zijn we ook van de missiegedreven aanpak, met onze thema's als Climate Action en de manier waarop we onderwijs, onderzoek en innovatie op het gebied van energie hebben ondergebracht in het Delft Energy Initiative. Want uiteindelijk draait het niet om de technologie, maar om de impact die je wil maken."