Materiaalinnovaties geven richting aan missiegedreven innovatiebeleid en nieuwe verdienmodellen

Van accu’s voor elektrische auto’s tot 3D-geprinte hartkleppen en van beschermende kleding voor soldaten tot sensoren die precies weten hoeveel water een gewas nodig heeft. De uitvindingen die ons leven en de wereld verbeteren zijn gebaseerd op slimme materialen – een sector waar Nederland koploper in is. Bovendien levert deze sector de Nederlandse economie elk jaar miljarden op. Dit staat in de Nationale Agenda Materialen die is aangeboden aan staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat (EZK).

MaterialenNL Platform verwelkomt organisaties die willen bijdragen aan deze innovaties en bedrijven die kennisvragen hebben op het gebied van het ontwikkelingen van materialen van de toekomst.

De Nationale Agenda Materialen is opgesteld door het MaterialenNL Platform, een samenwerking van drie Topsectoren (Chemie, Energie en Hightech Systemen & Materialen). De Nationale Agenda Materialen beschrijft materiaalkundige oplossingen voor de grote maatschappelijke uitdagingen zoals het tegengaan van klimaatverandering, de energietransitie, gezondheid, de overgang naar een circulaire en duurzame economie en het versterken van de nationale (digitale) veiligheid.

Keijzer: "In ons land werken onderzoekers en ondernemers elke dag aan slimme nieuwe uitvindingen waarmee ze ons land op de wereldkaart zetten. Dat gebeurt met fotonica, met quantum, met AI, maar ook met materialen. Of je het nu hebt over recyclebaar staal of een knieprothese van lichaamseigen cellen – wij zijn er groots in en willen nog groter groeien. Deze Nationale Agenda Materialen biedt daar een geweldig plan voor – van fundamenteel onderzoek tot eindproduct. Deze agenda gaat leiden tot nóg meer Nederlandse oplossingen voor internationale, maatschappelijke uitdagingen. Zo werken we aan het veiligstellen van onze banen en inkomsten, nu en in de toekomst."

Kernthema’s en dwarsverbanden

De agenda benoemt de grote wetenschappelijke vraagstukken van de lange termijn, binnen vijf kernthema’s: Energiematerialen (opwekking en opslag van duurzame energie), Elektronische materialen (nieuwe functionele high-tech systemen), Constructiematerialen (sterker, flexibeler, slimmer, duurzamer), Zachte/biomaterialen (polymeren, biomaterialen en voeding) en Coating/filmmaterialen (nieuwe functionaliteiten).

Naast de kernthema’s identificeert MaterialenNL Platform vier doorsnijdende onderwerpen: Metamaterialen (3D-printing en slimme metamaterialen), Infomaterialen (Materialen als machines; zelflerend ontwerp van materialen), Fabriceren en karakteriseren (state-of-the-art infrastructuur) en Circulaire economie (recycling en efficiënt gebruik van materialen). Deze dwarsverbanden zijn verweven met alle hiervoor genoemde kernthema’s en zijn van belang voor het onderhouden, verstevigen en uitbreiden van de wetenschappelijke- en kennisinfrastructuur om materiaalinnovaties te versnellen.

Het materialen-ecosysteem in de triple helix

Nederland heeft een bewezen effectief ecosysteem van kennisintensieve universiteiten en instituten, technologische onderzoeksorganisaties, grote multinationals, een levendig MKB, scale-up en startup community en een overheid die faciliteert daar waar mogelijk. Binnen deze triple helix wordt materiaalonderzoek uitgevoerd waarna uitkomsten worden geïmplementeerd.

In het verleden heeft deze samenwerkingsstructuur een diversiteit aan innovaties gerealiseerd met wereldwijde impact en dus goed voor de Nederlandse economie en concurrentiepositie. Voorbeelden zijn Dyneema, een hoogwaardig en supersterk kunststofvezel met een overvloed aan toepassingen en GLARE, een composietmateriaal veelvuldig gebruikt in de bouw van vliegtuigrompen. Dit zijn twee voorbeelden van producten die voortkomen uit het materialeninnovatieecosysteem van Nederland.

Blik op de toekomst

De agenda is tot stand gekomen door een brede uitvraag onder bedrijven, onderzoeksinstellingen en overheden en dient bij uitstek als basis voor verdere initiatief- en community-vorming. Met het delen van de agenda zet het platform de volgende stap zetten in het initiëren en coördineren van publiek-private samenwerking binnen het materialenveld in Nederland. Daarnaast stimuleert de agenda om alle beschikbare financieringsinstrumenten, zoals via NWO, NWA, RVO, regio’s, Horizon Europe, Groeifonds, optimaal te benutten.

Het MaterialenNL Platform organiseert in 2021 het eerste nationaal materialencongres te organiseren om community-vorming verder voort te zetten.

De Nationale Agenda Materialen en het rapport over de economische impact van innovaties in materialen is te downloaden op materialennl-platform.nl.