Onderzoeksraad over AZ-stadion: ‘Regelmatige constructieve controle moeten verplicht worden gesteld’ (video)

De Onderzoeksraad voor de Veiligheid vindt dat eigenaars van grote gebouwen verplicht moeten worden gesteld om regelmatig constructieve controles uit te voeren. Dit schrijft de Raad in zijn onderzoeksrapport naar de instorting van het dak van het AZ-stadion. Het dak stortte 13 jaar na de bouw in, bij een relatief kleine belasting.

Uiteraard is het dak niet goed geconstrueerd. Maar het feit dat het 13 jaar duurde voordat het instortte, betekent dat er voldoende kansen zijn geweest om gebreken op te lappen. Niemand heeft die gebreken echter waargenomen, doordat er niet werd gecontroleerd. ‘Eigenaars zijn ten allen tijden verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun gebouw’, aldus de Raad. ‘Er is alleen niet wettelijk vastgelegd hoe vaak ze de constructie moeten contrileren.’

Als het aan de Raad ligt, gebeurt dit nu dus wel: ‘Gebruikers van een gebouw – zoals bewoners, werknemers en bezoekers – zijn voor hun veiligheid afhankelijk van de wijze waarop de eigenaar zijn wettelijke verantwoordelijkheid voor de constructieve veiligheid van zijn gebouw wil en kan invullen. Een wettelijke verplichting voor bijvoorbeeld periodiek onderhoud, inspecties en constructieve beoordelingen ontbreekt. Deze vrijblijvendheid is onvoldoende om de veiligheidsrisico’s van constructieve gebreken te beheersen. Dit geldt in het bijzonder voor grote gebouwen waar veel mensen komen, zoals stadions, tentoonstellingsruimten, stations, concertzalen en grote openbare gebouwen.Recente initiatieven van de bouwsector en de wetgever beogen de constructieve veiligheid in de bouw binnen Nederland te vergroten. Deze initiatieven zijn een stap in de goede richting, maar nog niet toereikend om de in dit onderzoek gesignaleerde veiligheidstekorten in de gebruiksfase van gebouwen substantieel terug te dringen. Voorbeelden in het buitenland laten zien dat er goede mogelijkheden zijn om de constructieve veiligheidsrisico’s in de gebruiksfase beter te beheersen.’

Ongeval AZ staat niet op zich

De Raad komt met deze bredere aanbeveling omdat het ongeval bij AZ niet op zich staat. ‘Uit een globale inventarisatie blijkt dat er geregeld – in de afgelopen twintig jaar ten minste zestig keer – tijdens de gebruiksfase van een gebouw ernstige problemen aan het licht komen ten aanzien van de constructieve veiligheid.Leren van voorvallen met constructieve gebreken van gebouwen in de gebruiksfase vindt niet structureel plaats. Het ontbreekt hiervoor aan een goed overzicht van voorvallen, oorzaken en lessen daaruit. Bij gebrek aan gestructureerde kennisdeling blijft het bij leren op individueel niveau.’

In Nederland is de eigenaar wettelijk verantwoordelijk voor de veiligheid van zijn gebouw. Hoe hij deze verantwoordelijkheid moet invullen, is echter niet nader uitgewerkt. Een periodieke inspectie en beoordeling van de constructieve veiligheid is geen vanzelfsprekend onderdeel van meerjarenonderhoudsplannen.

‘De overheid kijkt vooral incidentgedreven naar constructieve veiligheid in de gebruiksfase. Voorbeelden uit het buitenland tonen mogelijkheden om de beheersing van constructieve risico’s in de gebruiksfase van gebouwen te verbeteren. Na ongevallen met tientallen slachtoffers in sportcomplexen, hebben het Verenigd Koninkrijk en Duitsland landelijke overheidsrichtlijnen opgesteld voor het periodiek beoordelen van constructieve veiligheid bij bestaande gebouwen. Deze richtlijnen kennen een getrapte en proportionele aanpak, die aansluit bij de Nederlandse indeling van gebouwen in gevolgklassen.’

Lees hier de belangrijkste conclusies over de constructiefouten bij AZ