17 feb. 1999
1 minuut
Grote IT-projecten kunnen enorm uit de hand lopen, ook bij voldoende kennis en inzet. Dit heeft meestal te maken met onbewust risicogedrag van de betrokkenen, stelt Arno Nuijten, hoogleraar Behavioral IT Governance bij de Open Universiteit. “Betrokkenen worden bij dit soort projecten soms doof voor risicowaarschuwingen.” In zijn oratie op donderdag 13 februari, die online is te volgen, vergelijkt hij het gedrag van betrokkenen bij IT-projecten met het gedrag van chauffeurs in steeds geavanceerdere auto’s in steeds drukker verkeer.
Nuijten zet in zijn onderzoek de wisselwerking tussen informatietechnologie en menselijk risicogedrag centraal. Mensen beslissen niet alleen maar rationeel. En IT-systemen, die gemaakt zijn om mensen te helpen, leiden soms tot het tegenovergestelde van wat je wilt bereiken. Zo blijkt dat slimmere auto’s niet leiden tot minder ongelukken. Soms werkt IT zelfs averechts. Denk maar aan de slimme politieauto’s die ingrijpen als een politieauto een achtervolging in wil zetten of een auto klem wil rijden. En de ongelukken met vliegtuigen waarin de samenwerking tussen sensoren, IT-systemen en menselijk gedrag niet tot het gewenste resultaat leidde.
Schijnzekerheid
Net als in de samenwerking tussen chauffeur en auto gaat het ook bij IT-processen soms mis. Er zijn allerlei modellen om de processen te besturen, maar die houden weinig of geen rekening met de gedragscomponent. Dat geeft een schijnzekerheid. Onder invloed van informatietechnologie worden organisaties geconfronteerd met hoge beslissingssnelheid, onzekerheden in het proces, complexiteit, interpretatieverschillen (ambiguity), wat het risico op menselijke beslissingsfouten vergroot. De kern is steeds dat gedrag niet alleen door rationele kosten-batenoverwegingen tot stand komt, maar door psychologische mechanismen die ‘voorspelbaar irrationeel’ zijn maar waarover wel rationele kennis te verwerven valt.
Het onderzoek wil rationele kennis verwerven over die irrationaliteit en oplossingsgericht kijken hoe risicogedrag voorspeld, voorkomen en bijgestuurd kan worden.
Oratie
De oratie vindt plaats op donderdag 13 februari 2020 om 16.00 uur bij de Open Universiteit in Heerlen en is integraal live te volgen via www.ou.nl/live. Voorafgaand aan de oratie is om 14.00 uur een lezing bij te wonen van Sophie van der Zee: De waarheid over liegen in een digitale context.
Anderen lazen ook
