Eerste nationale onderzoeksagenda voor Artificiële intelligentie

AI is razendsnel in ontwikkeling en een cruciale factor voor de toekomstige welvaart van Nederland. Dit brengt grote technologische en sociaalwetenschappelijke vraagstukken met zich mee. Wereldwijd worden in hoog tempo grootschalige AI-onderzoeksprogramma’s ontwikkeld. NWO presenteerde onlangs de nationale onderzoeksagenda artificiële intelligentie AI Research Agenda for the Netherlands (Airea-NL).

Met deze onderzoeksagenda wil NWO focus en verbinding aanbrengen in het Nederlandse AI-onderzoeksveld en hierdoor het veld verder te versterken. De organisatie acht een solide en coherente AI kennisbasis noodzakelijk als Nederland zelf een significante AI-speler op het wereldtoneel wil blijven spelen en de AI-revolutie mede vorm wil geven.

Airea-NL overspant de volle breedte van het AI-wetenschapsveld. De agenda is gericht op de 4 stadia van een AI-algoritme en op gemeenschappelijke multidisciplinaire thema’s. In ieder van deze stadia en thema’s zijn de technologische en maatschappelijke aspecten meegenomen.

  • Creëren van AI componenten
    Dit is gericht op onderzoek van nieuwe AI-algoritmes en alle technologische en maatschappelijke aspecten waar rekening mee gehouden moet worden.
  • Creëren van AI systemen
    Het gaat hier over het bouwen en gebruiken van AI-systemen. Belangrijke elementen zijn bijvoorbeeld de interactie tussen verschillende AI componenten, de voorspelbaarheid van het gedrag van het systeem in een bepaalde context en de toegang tot data.
  • AI systemen en mensen
    Hier wordt de vraag gesteld hoe AI-systemen en mensen van elkaar kunnen leren en zo goed mogelijk kunnen samenwerken.
  • AI systemen en de maatschappij
    De vraag is hier hoe AI en de maatschappij met elkaar interacteren en elkaar vormen

Airea-NL is op initiatief van NWO ontwikkeld. De AI-agenda is integraal onderdeel van de koers die de Nederlandse ministeries en de Nederlandse AI Coalitie recent in gang hebben gezet. Het strategisch actieplan voor AI van de departementen (SAPAI) en de actieagenda van de AI Coalitie verwijzen dan ook beide naar Airea-NL voor de wetenschappelijke agendering van AI onderzoek.

Voor het ontwikkelen heeft NWO een expertgroep en een schrijfploeg samengesteld. NWO heeft eerst de expertgroep, een brede groep van 29 AI onderzoekers, gevraagd om onder andere feedback te geven op het al bestaande Nederlandse AI Manifesto. Dit manifest is opgesteld door de Special Interest Group AI van het ICT-Onderzoek Platform Nederland. Vervolgens heeft een schrijfploeg, onder gezamenlijke begeleiding van Inald Lagendijk (TU Delft) en NWO, een concept van de agenda opgesteld. Deze is ter consultatie voorgelegd aan representanten van 25 organisaties in binnen- en buitenland. De daaruit komende feedback is meegenomen in de eindversie.

Samenstelling van de schrijfploeg:

  • Antal van den Bosch, KNAW Meertens
  • José van Dijck, Universiteit Utrecht
  • Natali Helberger, Universiteit van Amsterdam
  • Dirk Heylen, Universiteit Twente
  • Koen Hindriks, VU Amsterdam
  • Holger Hoos, Universiteit Leiden
  • Inald Lagendijk, TU Delft
  • Wiro Niessen, Erasmus MC/TU Delft
  • Maarten de Rijke, Universiteit van Amsterdam
  • Bart Verheij, Rijksuniversiteit Groningen
  • Piek Vossen, VU Amsterdam
  • Aimee van Wynsberghe, TU Delft