“Overstap elektrische auto’s drukt zwaar op productie zeldzame metalen”

Het Klimaatbeleid beoogt dat er in 2030 een kleine 2 miljoen elektrische auto’s in Nederland rijden, tegenover 171.000 op dit moment – een groei van meer dan 1000% in een krappe 11 jaar tijd. Maar volgens het rapport Metaalvraag van Elektrisch Vervoer – dat kijkt naar de kritieke metalen die nodig zijn voor deze groei – zou het beter zijn om deze groei te begrenzen, zodat er in 2030 maximaal 1 miljoen elektrische auto’s in Nederland rijden. Hierbij gaan de auteurs uit van een eerlijke verdeling: elk land heeft naar rato van bevolking recht op een bepaald deel van de wereldwijde productie van belangrijke kritieke metalen zoals lithium en kobalt. Met de huidige plannen voor elektrische auto’s zou Nederland tot wel 4% van de globale jaarproductie nodig hebben, terwijl slechts 0,2% van de wereldbevolking hier woont. Een ‘oneerlijke verdeling’ dus, zo stelt het rapport.

Figuur 1. Benodigde kritieke metalen voor elektrische voertuigen in Nederland, als percentage van de wereldwijde jaarproductie van deze kritieke metalen in 2020, 2025 en 2030.

Minder, minder, minder

"Laat ik voorop stellen dat we absoluut niet tegen de invoering van elektrische auto’s zijn", zegt Sprecher. "De transitie naar elektrisch vervoer is juist belangrijk. Alleen moeten we er bewust van zijn dat dit beleid niet zonder consequenties is."

Een grotere vraag naar kritieke metalen, die ook nodig zijn voor zonnepanelen en windmolens, kan funest zijn voor de natuur. "Een grotere vraag leidt onvermijdelijk tot de bouw van nieuwe mijnen. Om overlast voor de mens te voorkomen, zullen die op afgelegen plekken komen, wat ten koste gaat van nu al schaarse natuurgebieden. We moeten ons hiervan bewust zijn en zorgen voor duurzamere mijnbouw."

Maar dat is niet genoeg, stelt Sprecher. "We consumeren ontzettend veel, zoveel dat we niet meer voldoende hebben aan één aarde. Ook bij elektrische auto’s is het belangrijk dat we kijken naar manieren om de hoeveelheid auto’s te verminderen. Denk daarbij aan deelauto’s en beter openbaar vervoer." Andere oplossingen, zoals nieuwe technologieën die minder afhankelijk zijn van kritieke metalen of het gebruik van kleinere accu’s, zijn een stuk minder effectief (zie figuur 2), maar makkelijker te implementeren. Tot slot beveelt het rapport de ontwikkeling aan van een sterkere Europese recycling-industrie voor kritieke metalen.

Figuur 2. Drie scenario’s voor het beperken van de metaalvraag van elektrisch vervoer. Scenario 1 kijkt naar nieuwe accu-technologieën: maatschappelijk eenvoudig, maar technisch niet reëel op de korte termijn. Scenario 2 onderzoekt kleinere accu’s: dit zorgt voor minder bereik, maar ook voor minder metalen. Toch blijkt de effectiviteit hiervan beperkt. Scenario 3 is verreweg het meest effectief, maar tevens maatschappelijk het meest complex: door effectiever gebruik te maken van elektrische voertuigen zijn er minder voertuigen nodig en dus ook minder metalen.