Verf die nooit vervaagt

Wat als je nooit meer een brug hoeft te schilderen? Of een schip? Of een boorplatform? Onderzoeker Jessica Clough en haar collega’s aan de Wur ontwikkelden een verf die nooit zijn kleur verliest. Ze lieten zich inspireren door pauwen, vlinders en kevers.

Bron: Resource

"Deze verf vervaagt niet en bevat het geen toxische pigmenten", zegt Jessica Clough, onderzoeker bij leerstoelgroep Fysische Chemie en Soft Matter. "Daardoor is hij ook niet schadelijk voor de gezondheid. De onderzoekers* publiceerden hun bevindingen in wetenschappelijk magazine Advanced Optical Materials .

Normaal gesproken ontstaat kleur omdat pigmenten in de verf een deel van het licht absorberen en een deel weerkaatsen. Je ziet alleen het licht dat weerkaatst wordt. De reden dat kleur ontstaat, is tevens de reden voor de vergankelijkheid. Want bij het absorberen van licht ontstaan chemische processen die het pigment afbreken.

Miljoenen jaren goed

Het kan ook anders. Bij vlindervleugels of pauwenveren bijvoorbeeld, gaan de stralen die niet teruggekaatst worden gewoon rechtdoor, in plaats van dat ze geabsorbeerd worden. Daardoor ontstaat een zogenoemde fotonische kleur, die zeer lang zijn intensiteit behoudt. Clough: "Er zijn fossielen van insecten die miljoenen jaren oud zijn en toch nog net zo sterk gekleurd."

De onderzoekers slaagden erin om de nanostructuren uit het dierenrijk na te bouwen in het lab door piepkleine plastic balletjes op te stapelen. Tussen de balletjes stopten ze siliciumdioxide. Bij verhitting verdwijnen de plastic bolletjes en wordt de siliciumdioxide hard. Zo ontstaat een geraamte met lucht op de plaatsen van de balletjes. De grootte van de balletjes bepaalt welke kleur er ontstaat: blauw bij de kleinste balletjes, dan groen en paars bij de grootste balletjes.

Rood is lastig

Vooralsnog is het kleurenassortiment beperkt. "Blauw en groen lukken goed, maar structuren die rood weerkaatsen, weerkaatsen ook blauw. Dus dan wordt het paars." In de natuur zijn er ook geen rode fotonische kleuren. Rode veren bij papegaaien zijn bijvoorbeeld het gevolg van een chemische kleur. De onderzoekers hopen dit in de toekomst te verhelpen met een mengsel van kleine en grote balletjes, dat blauw niet weerkaatst.

Ook felle kleuren zijn nog lastig omdat de balletjes wit licht weerkaatsen, zodat pastelkleuren ontstaan. "Dat kun je onderdrukken door een beetje houtskool toe te voegen."

De verf wordt nu nog in het lab gemaakt, maar kan eigenlijk al in productie genomen worden voor allerlei toepassingen.