17 feb. 1999
1 minuut
De onlangs verbeterde zwaartekrachtsgolfdetectoren Ligo en Virgo in de VS en Italië hebben maandagavond voor het eerst nieuwe trillingen van botsende zwarte gaten opgevangen. De drie detectoren staan na upgrades sinds 1 april aan voor een continue meetperiode van een heel jaar. De gevoeligheid is zodanig opgevoerd dat ongeveer eens in de week een signaal kan worden verwacht.
Om 20.18 uur Nederlandse tijd registreerden de drie detectoren maandagavond tegelijk een trilling in de laserarmen van de installaties in Washington, Louisiana en bij Pisa. Daarmee kon de bron van het signaal worden aangewezen in een klein gebied aan de noordelijke sterrenhemel. Dat is binnen een week na de start van meetperiode O3, zoals de huidige run wordt genoemd.
Zoals afgesproken is direct een internationaal waarschuwing afgegeven, zodat astronomen en fysici hun waarnemingen met telescopen en neutrinodetectoren konden controleren op speciale verschijnselen op dat tijdstip. Op de openbare GCN-mailinglijst van alerts en reacties is inmiddels een handvol vervolgwaarnemingen te lezen. Tot nog toe zijn er geen zichtbare verschijnselen of neutrinosignalen waargenomen uit het aangewezen hemelgebied.
Betrekkelijk standaard versmelting
"Dit lijkt een betrekkelijk standaard versmelting van zwarte gaten", zegt Nikhef-fysicus Sarah Caudill. "Het belangrijkste nieuws nu is eigenlijk dat de drie detectoren voor het eerst in de nieuwe meetreeks een goed signaal vinden. Alles werkt, dat is prachtig en belooft nog veel meer moois voor het komende jaar." Volgens Nikhef-zwaartekrachtsgolfonderzoeker Chris Van Den Broeck is de massa van de zwarte gaten geschat op 20-30 zonsmassa’s en de afstand circa 5 miljard lichtjaar.