17 feb. 1999
5 minuten
2019. Wat moet dat worden? De eerste week van het nieuwe jaar is nog maar koud voorbij of iedereen die bang is voor robots en zelfrijdende auto’s krijgt alweer gelijk. Het voorval met de Tesla S die in ‘autonomous driving mode’ in Las Vegas een ‘dodelijk’ ongeluk heeft veroorzaakt, lijkt het zoveelste trieste incident met een zelfrijdende auto. Uiteraard is het natuurlijk wel maar hoe je het bekijkt.
Door Robin Zander, hoofdredacteur Constructeur
Het voorvalletje had plaats voorafgaand aan de Consumer Electronics Show (8 t/m 11 januari) in Las Vegas. Het ‘slachtoffer’? Een dwarse ‘autonome’ robot die van de kudde was afgedwaald. Dat moet je ook niet doen. Als je nu de (artificële) intelligentie niet bezit om in het geval van de robot er niet in een vreemde stad op eigen houtje op uit te gaan? Of naar links, rechts, en weer naar links te kijken? Of gewoon op de stoep te blijven? En dan heb ik het nog niet eens over de ‘intelligentie’ van de auto. Was er geen plaats naast? De video laat overduidelijk zien van wel.
We zijn uiteraard meteen waar we moeten zijn: artificiële intelligentie (AI). Dat is niet nieuw en ook niet heel 2019. Ik val in herhaling . Mijn collega Kees de Waal die de redactionele kolommen van Elektronica bestiert – en de aanverwante pixels op Engineersonline – is er in geslaagd alle dooddoeners uit 2018 als digitalisering IoT en dus ook AI in zijn visie op dit jaar te vermijden; ik ga binnen een paar zinnen al de boot in.
Twee gedachten
Maar goed – AI en moet ik daar nu wel als mens, auteur, (hoofd)redacteur, werktuigbouwer nu wel of niet bang van worden? Zoals zovelen vermoed ik, hink ik op twee gedachten en als minstens net zovelen: zonder fundamentele kennis van het fenomeen artificiële intelligentie (AI) of algoritmes. Eigenlijk zit daar volgens de Oostenrijks-Amerikaanse wiskundige, logicus en filosoof Kurt Gödel (1906 – 1978) meteen de crux en het goede nieuws. En dat dan weer volgens John Paul Meenan in zijn bijdrage ‘The Limits of Artificial ‘Intelligence’ uit 2017.
Gezegend met ontwetendheid?
Want ik wéét van mijzelf dat ik daar geen grondige kennis van heb. Niet van AI, niet van algoritmes, en al helemaal niet van Gödel’s onvolledigheidsstellingen . Die ga ik dan ook niet proberen uit te leggen. Maar waar het op neer komt – als ik Meenan goed begrijp – is dat ik er voor kan kiezen alle zorgvuldig geformuleerde regels te negeren en naast mij neer te leggen. Bovendien kan ik handelen uit pure onwetendheid. Voor welke van de twee opties ik vaker kies? Maar goed. AI kan dit in elk geval allemaal niet. Die ‘intelligentie’ bestaat nu eenmaal bij de gratie van regels. En die zijn nota bene door ons bedacht – hoewel ik mij zelf daar dan niet toer reken.
De eend en de robot
Voor de goede orde: Meenan en Gödel ken ik dankzij het onvolprezen upFront.eZine van CAD-connaisseur Ralph Grabowski . En dan vooral uit de reacties op de bespreking van het boek Will Computers Revolt? Preparing for the Future of Artificial Intelligence van Charles Simon. Die bespreking stond in de duizendste editie van de Grabowski’s nieuwsbrief, december vorig jaar: een 400-delige mechanische eend is nog geen eend. Maar ook: als een operatierobot volgens de Britse ‘kwaliteitskrant’ Daily Mail de controle kwijtraakt en de patiënt uiteindelijk overlijdt, (b)lijken toch de bedienend chirurg ‘cum suis’ de schuldigen te zijn.
Als de beste
De mens kan er voor kiezen regels te negeren en buiten de in regels gevangen gebaande paden te dwalen. En dat kan leiden tot – laten we eerlijk zijn – fraaie en minder fraaie resultaten. Tegelijkertijd wil dat niet zeggen dat de in regels gevangen paden, gecombineerd met de nodige rekenkracht, ons niets fraais zou kunnen brengen. Dat weet u als constructeur/ontwerper, als de beste. Want als ik 3DCAD als gemeengoed beschouw – als je het gratis kan krijgen lijkt me dat terecht – zit de toegevoegde waarde elders. Denk aan generative design, topologie-optimalisatie en al het fraais dat daar mee uit de 3D-printer kan rollen. Niet alleen op het scherm of in het lab maar zelfs op de bouwplaats als we Autodesk, Dura Vermeer en Valk Welding mogen geloven. En waarom zouden we dat niet doen? Wie trouwens nog ambities in metaal heeft: nog tot 1 februari kan worden ingezonden voor de Design For Additive Manufacturing Challenge 2019 die wordt georganiseerd door ‘s lands 3D-metaalprinttrots Additive Industries.
‘Automation of automation’
Beter dan de bespiegelingen van Karthik Sundaram, analyst bij onderzoeksbureau bij Frost & Sullivan. Hij sprak op de jongste editie van de automatiseringsbeurs SPS IPC Drives, vorig jaar november in Neurenberg. Zijn verhaal, The Dawn of Cognitive Factories -AI on the Shopfloor, begon nog alleraardigst. Dat het nu eindelijk eens mogelijk zou worden een auto in seriegrootte 1 te bestellen. Hij haalde Siemens aan dat op zoek is naar ‘the next PLC’, een die zichzelf programmeert en herprogrammeert: ‘the automation of automation’.
‘2045 Avatar Project
Ik vond het al wat ‘creepier’ worden bij het voorbeeld van het ‘2045 Avatar project‘. In 2020 – dat is volgend jaar – moet dat resulteren in een robot als kopietje van de mens, op afstand bestuurd door een ‘brain-computer interface’ (BCI): Avatar A. Tegen 2025 moet Avatar B gereed zijn. Niet meer bestuurd met een BCI maar met een getransplanteerd menselijk brein. Volgt nog Avatar C die in de periode 2030 – 2035 met een kunstmatig brein maar wel met jouw persoonlijkheid moet kunnen worden uitgerust. En dan nog is de koek niet op. Want hoewel niet echt een vastomlijnd deel van het project, is de vierde stap de ontwikkeling van zoals wordt gemeld ‘a hologram body, a body of light’.
Weg met (de) Constructeur?
Maar wat moet de constructeur/ontwerper daar nu mee? Een vraag in lijn met het thema van de Constructeursdag 2018. In eerste instantie luidde het motto: IoT? Wat moet ik daar mee? Dat hadden we op advies aangepast – want te negatief – in: IoT? Daar kan ik wat mee! En het rijmde ook nog steeds.
Aan de naamswijziging zal het niet gelegen hebben, maar in elk geval is de dag niet doorgegaan. De reden vertel ik u wel in een persoonlijk gesprek. Maar goed – die vraag. Volgens Sundaram ben je ook als constructeur/ontwerper je ‘leven’ niet zeker. En als auteur of (hoofd)redacteur ook al niet.
Maar gelukkig heb ik daar – met een diepe buiging voor Kurt Gödel – een hele andere, ongefundeerde visie op. Dus dat 2019 – weg met (de) Constructeur? Dat geldt niet voor uw beroep, nee, roeping als constructeur/ontwerper. En ook niet voor het vakblad Constructeur. Maar weg gaan we hopelijk wel en wellicht bent u daar dan ook bij. Dat klinkt nu misschien nog wat onduidelijk. Maar houd digitaal Engineersonline in de gaten. En Constructeur – inderdaad, nog steeds in print.
Anderen lazen ook
