Veilige frietjes en echt Belgisch bier

Zijn onze frietjes wel veilig? En hoe Belgisch is ons bier? Dit soort vragen kan het Brussels Photonics Team (B-phot) beantwoorden met behulp van fotonica. Op de eerste dag van de WoTS gaf onderzoekster Lien Smeesters een presentatie over fotonica en voedselveiligheid.

B-phot gebruikt fotonica voor een veelheid aan toepassingen. De onderzoeksgroep kan de echtheid van producten controleren, stenen, plastic en andere ‘fremdkörper’ snel uit een productielijn vissen, en rotte plekken detecteren. Moeilijker nog is het echter om kankerverwekkende stoffen op te sporen. En Smeesters is erin geslaagd om deze stoffen te detecteren met de snelheid van de lopende band.

Het eerste onderzoek was – echt – naar frietjes. Want wat blijkt, bruin bakkende frietjes zijn kankerverwekkend. En als rechtgeaarde Belg wil je natuurlijk al bij de aanschaf van je aardappelen weten hoe je friet straks uit de frituur komt. Smeesters en haar team hebben een laser-scanopstelling gemaakt waarmee de samenstelling van een aardappel kan worden vastgesteld door reflectie en fluorescentie. En de samenstelling bepaalt het frituurgedrag.

Onzichtbaar kankerverwekkend

Deze zelfde opstelling bleek een goede basis voor een nog veel lastiger test. De resten van sommige schimmels infecteren ons voedsel namelijk met mycotoxine. Dit is een kankerverwekkende stof die onzichtbaar is, die zich op allerlei momenten op het eten kan nestelen, en die niet kan worden vernietigd door koken, bakken, of braden. De stof is wel te detecteren met chemicaliën, maar na deze tests moet het voedsel worden weggegooid. En aangezien mycotoxine heel lokaal op producten voorkomt, weet je dan eigenlijk niets over de rest van de batch.

Testen op de sorteermachine

B-phot kwam erachter dat mycotoxine het best te detecteren is middels reflectie en bouwde een opstelling die deze onafhankelijk van de richting kan meten. Een soort pre-classificatie, waarin bijvoorbeeld steeds 15 maiskorrels werden getest. De verdachte gevallen worden vervolgens lokaal per korrel belicht. Uit deze reflectie kan het team tot op EU-norm nauwkeurig vaststellen hoeveel mycotoxine een product bevat. Een laser met infrarood en uv-licht meet vervolgens ook nog de fluorescentie, waarmee het onderscheid tussen gezond en besmet wordt bevestigd. Probleem is dat alle fluorescentie lijkt op zijn achtergrondlicht. De uitdaging was dus om dat zo veel mogelijk uit elkaar trekken. Toen dat was gelukt heeft het team zijn vondsten geïntegreerd in statische scanopstellingen, en kon het per maiskorreltje meten hoe het was gesteld met het mycotoxinegehalte. Ook de horde naar het inbouwen in een sorteermachine is genomen, zodat B-Phot batches groente nu met hoge snelheid, wortel voor wortel en maïskolf voor maïskolf, kan testen op mycotoxine.

Lab-on-a-chip

Nu zoekt het team naar uitbreidingen in andere domeinen. Een collega van Smeesters is het systeem bijvoorbeeld aan het inbouwen in grijparmen voor aardbeien, zodat de rijpheidsklasse tijdens het oogsten kan worden vastgesteld. Een Spaans bedrijf vroeg of de opstelling ook kon worden ingebouwd in een drone, zodat screening op veld kan plaatsvinden. En het lab zoekt nog een industriële partner voor de miniaturisatie tot lab-on-a-chip-schaal. Voor het testen van de kwaliteit van bier. Of melk natuurlijk, als het een Nederlandse partner wordt…