Risicobeoordeling van een machine; wat zijn de misverstanden?

Henrie Verwey is adviseur op het gebied van CE-markering, machineveiligheid, functionele veiligheid, procesveiligheid en elektrische veiligheid.
Het grootste deel van de klanten dat hij bezoekt heeft wel een risicobeoordeling uitgevoerd op het machinepark. Echter het overgrote deel van die klanten heeft de machine niet getoetst aan de wet. Met de wet bedoelt Verwey Bijlage I van de Machinerichtlijn, Essentiële Veiligheids- en Gezondheidseisen.
Verwey: "Ze voeren een risicobeoordeling uit en constateren dat bijvoorbeeld de kans op het ontstaan van een bepaald gevaar niet zo groot is. Ze menen dan dat ze niets meer hoeven te doen en dus klaar zijn. En dat is één van de valkuilen, want vaak als je bijlage I erop naslaat moet er nog wél wat gebeuren. Het risico moet namelijk voldoende afgedekt zijn."

Bijlage I en C-normen

Bijlage I is een enorme kluif om door te nemen maar het is belangrijk dit wel te doen, want je moet voldoen aan de Essentiële Eisen volgens de wet. Een handig hulpmiddel om de concrete veiligheidseisen voor een specifieke machine te achterhalen, is een zogenaamde C-norm. Het is als machinebouwer verstandig om eerst na te gaan of er een C-norm beschikbaar is voor jouw machine.
Zo’n norm geeft heel concreet weer hoe je bijvoorbeeld bepaalde gevaren van je machine moet afschermen. Dit geeft veel houvast. In hoofdstuk 4 van zo’n C-norm staan de gevaren van de betreffende machine opgesomd en in hoofdstuk 5 staan de oplossingen om deze gevaren te beperken. Een keer in de zoveel tijd wordt een nieuwe lijst gepubliceerd in het ‘Official Journal of the European Union’ met alle geharmoniseerde normen die bij de Machinerichtlijn horen. Als je dus wilt weten of er een specifieke norm bestaat voor een bepaalde machine dan kun je dat in deze lijst vinden (of niet als de norm niet bestaat). In de Safety-nieuwsbrief nr.3-2018 staat een artikel met daarin een verwijzing naar de nieuwste lijst van 9 maart 2018 met machinerichtlijnnormen.

Misverstand

Verwey wil nog een misverstand over de termen ‘risicobeoordeling’ en ‘risico-inventarisatie- en evaluatie’ uit de weg helpen. Deze termen worden vaak door elkaar gebruikt maar ze zijn niet hetzelfde. De norm voor risicobeoordeling is EN-ISO 12100:2010. Deze norm hoort bij de Machinerichtlijn en kijkt vooral naar risico’s vanuit machines. Er zijn wel tien categorieën van gevaren; dit zijn niet alleen mechanische gevaren maar ook ergonomische aspecten horen daarbij. De RI&E valt onder de Arbowet (artikel 5). De RI&E is veel breder dan de risicobeoordeling, deze bekijkt alle aspecten van arbeidsveiligheid, niet alleen machineveiligheid maar ook bijvoorbeeld beeldschermwerk of de arbeidsomstandigheden van zwangere vrouwen.

Wil je meer weten over dit onderwerp of verwante onderwerpen kom dan naar het Safety Event op 8 mei 2018 in Eindhoven.