Gevarieerde colleges over veiligheid op Master of Safety Event

Op het Master of Safety Event van Pilz op 9 november werd veiligheid van diverse kanten belicht. Niet alleen hoe je tot het ontwerp van een veilige machine komt maar ook de psychologie achter de mens die te maken heeft met veiligheidsissues. Daarnaast werd ingegaan op cybersecurity: hoe verklein je de kans dat hackers op je netwerk binnenkomen? Hieronder een impressie van een drietal colleges.

Goed leiderschap en intrinsieke motivatie belangrijke factoren voor meer veiligheid

Vele jaren geleden overkwam Jan Tournois, directeur Pilz Nederland een ongeluk met een machine waarbij hij een vinger verloor, die daarna weer is aangezet. Sinds die tijd heeft hij veiligheid tot een belangrijk aandachtspunt in zijn loopbaan gemaakt. Inmiddels is hij bezig aan een proefschrift op dat gebied. Tournois geeft een college over risicoperceptie en- gedrag en over de invloed van leiderschap en organisatie op veiligheid.

Bij het werken met machines is bescherming vaak noodzakelijk omdat onze zintuigen aan zoveel verschillende prikkels kunnen blootstaan dat je niet alles kunt waarnemen. Daarbij vertrouwt de mens op onbewust gedrag (gaat automatisch). Onbewust gedrag gaat veel sneller dan bewust gedrag. De mens is liever lui dan moe en dus als het op de automatische piloot kan, dan graag. Gebruik het bewuste systeem voor gedragsverandering op veiligheidsgebied. Bijvoorbeeld door het geven van trainingen en afleren van gewoontes.

Leiderschap is belangrijk. De leider is de enige die de cultuur in een organisatie kan veranderen en daarmee ook het risicogedrag van de mensen in de organisatie. Geef als leider het goede voorbeeld en wees authentiek. Er zijn twee uitersten qua leiderschap: de transactionele leider die controleert, straft, beloont en taakgericht is en de transformationele leider die vertrouwt, charismatisch is, inspireert, uitdaagt en mensgericht is. Een leiderschapsstijl in het midden van bovengenoemde stijlen is aan te bevelen: niet teveel controle maar ook weer niet te weinig.

Niet genoeg veiligheid in een bedrijf geeft frustratie, maar voldoende of teveel motiveert niet om er aan te blijven werken. Als het teveel inspanning kost om veiligheid te creëren en het levert te weinig op dan verandert het gedrag en gaan mensen zich niet meer inspannen. Belangrijk is om een duidelijk doel te stellen, dat voor motivatie zorgt en dat uitdagend en uitvoerbaar is. Het moet geaccepteerd worden. De motivatie moet intrinsiek zijn; dat mensen vanuit zichzelf aan meer veiligheid willen werken omdat ze de noodzaak ervan inzien. Iets opleggen werkt niet en teveel procedures ook niet. Als je bijvoorbeeld als doel stelt om het aantal incidenten in een bedrijf omlaag te brengen met een bepaald percentage dan durven mensen incidenten niet meer te melden.  

Nieuwe methoden voor voedselveiligheid

Gevarieerde colleges over veiligheid op Master of Safety EventAls mede-oprichter en mede-eigenaar van TOP b.v. werkt Wouter de Heij als projectleider, ontwerper, adviseur en acquisiteur aan innovatieprojecten op de grens van voedselkwaliteit en procestechnologie (inclusief machineontwerp). Hij vertelt in zijn college onder meer over nieuwe voedselconserveringsmethoden.

Bacteriën kunnen exponentieel groeien, dus als je denkt dat een machine is schoongemaakt en er blijven 100 bacteriën achter die per uur verdubbelen in aantal (bij kamertemperatuur) dan heb je na 10 uur al meer dan 10.000 bacteriën.Het is dus belangrijk om machines erg goed schoon te maken, maar dit is vaak lastig. Goed koelen of andere conserveringsmethoden kunnen de bacteriegroei onder controle houden. Tegenwoordig willen klanten zoveel mogelijk vers voedsel en daarvoor zijn nieuwe conserveringstechnieken bedacht. Zoals koud pasteuriseren: pascaliseren. Hierbij worden verpakte voedingsmiddelen zoals vlees, vis, groente en fruit onder zeer hoge druk gezet, zodat bacteriën en schimmels geen kans krijgen. Het voedingsmiddel blijft geheel in tact, omdat de druk op het voedingsmiddel overal even hoog is.
Een andere methode is: Pulsed Electric Field (PEF) of (Pure Pulse). Dit is een milde conserveringstechniek voor vloeistoffen (verpompbare producten). Kenmerkend voor de technologie is dat pasteuriseren op een lage temperatuur plaatsvindt, waardoor een beter behoud van de voedingswaarden en natuurlijke sensorische eigenschappen van het product verkregen wordt dan bij thermische pasteurisatie.

Bij het ontwerp van machines moeten zoveel mogelijk de EHEDG (European Hygienic Engineering and Design Group) richtlijnen gevolgd worden. Bijvoorbeeld hoe minder poten onder een machine hoe beter, let op toevoerplaatsen van (grondstoffen voor) levensmiddelen naar de fabriek, gebruik zo glad mogelijke oppervlakken waarop vuil en bacteriën slecht hechten, geen dead ends in systemen, pijpen moeten drainable zijn etc.

Loren Roosendaal: cybercrime is niet wat je denkt

Gevarieerde colleges over veiligheid op Master of Safety EventAls klein jongetje was Roosendaal al bezig met gamen en hacken. Het hacken gebeurde vooral uit nieuwsgierigheid. Hij verbaasde zich over hoe makkelijk hij op allerlei systemen en computers kon binnenkomen. Totdat hij een keer gesnapt werd op school toen hij de leerlingendata aan het bekijken was. Hij praatte zich eruit en kon de IT-medewerker op school helpen bij het veiliger maken van het systeem. Dat was het begin van zijn carrière in cybersecurity; hij helpt nu inmiddels vele verschillende bedrijven met hun cybersecurity. De kosten van cyberinbraken in bedrijven waren afgelopen jaar zo’n 400 miljoen dollar dus er is veel te doen op dat terrein.  “De meeste mensen denken dat inbraken op hun computersysteem komt door fouten in software, gebrek aan encryptie of firewalls etc “, aldus Roosendaal, “maar dat is dus niet zo. Een onderzoek door IBM uit 2014 wees uit dat maar 5% van de cybersecurity-inbraken veroorzaakt wordt door de technische onvolkomenheden op cybersecurity. 95% komt door medewerkers van bedrijven die te hulpvaardig zijn, te goedgelovig  of niet goed opletten.” Openen van mails met besmette bijlagen is een klassieke. Soms kan daardoor je systeem gegijzeld worden (ransomware), waardoor je niets meer kunt doen en je losgeld moet betalen om weer bij je computerbestanden te kunnen. Steek nooit zomaar een USB-stick in je computer, hier kan ook van alles opstaan. Geef nooit zomaar wachtwoorden af, ook niet aan collega’s of aan ‘vertrouwde’ bekenden. Hackers kunnen fantastische verhalen ophangen (Social Engineering) om de benodigde gegevens voor een hack te ontfutselen. Zorg voor regelmatige updates die lekken dichten. Leid je medewerkers op om dit soort ‘aanvallen’ te weerstaan. Daarvoor heeft Roosendaal trainingssoftware ontwikkeld.