9 aug. 2017
2 minuten
Eind juli is het nieuwe Low Frequency Array (Lofar) station in Ierland geopend. Hiermee breidt de grootste radiotelescoop ter wereld, met de centrale antennes in Noord-Nederland, zich uit tot een netwerk van tweeduizend kilometer. Sterrenkundigen kunnen nu met nog meer detail de geschiedenis van het heelal bestuderen. Het station werd geopend worden door de Ierse minister voor Training, Vaardigheden, Innovatie, Onderzoek en Ontwikkeling, John Halligan.
De internationale Lofar telescoop (ILT) is een Europees netwerk van radio-antennes, die door middel van een supersnel glasvezelnetwerk zijn verbonden. Met de data van duizenden antennes, nu inclusief de Ierse antennes, wordt in krachtige computers een virtuele schotel met een diameter van tweeduizend kilometer gevormd. Hierdoor krijgt de telescoop een nog scherper en gevoeliger zicht op het heelal.
Meer detail
Rene Vermeulen, directeur van de ILT, is enthousiast over deze nieuwe samenwerking. "Dankzij het Lofar-station in Ierland kunnen we het heelal nog gedetailleerder waarnemen. Zo kunnen we bijvoorbeeld met meer detail kijken naar nabije en verafgelegen objecten, van de zon tot zwarte gaten, magneetvelden en het ontstaan van sterrenstelsels in het vroege heelal. Dit zijn belangrijke onderzoeksgebieden voor astronomen in Nederland en andere ILT partnerlanden."
Het Ierse Lofar-team staat onder leiding van hoogleraar Peter Gallagher van het Trinity College in Dublin, een expert op het gebied van zonnefysica. Vermeulen: "Het bestuderen van de zon, inclusief zonnevlammen, is een belangrijke tak van het sterrenkundige onderzoek. Onder andere hierin brengen Ierse onderzoekers voor ons belangrijke versterking."
Succesvolle tests
Lofar is ontworpen en gebouwd door Astron, het Nederlandse instituut voor radioastronomie. Eerder in juli heeft een team van Astron het opgeleverde Ierse station op het landgoed van kasteel Birr getest. De antennes, die metingen verrichten op de laagste frequenties die vanaf de aarde waargenomen kunnen worden, werken naar behoren. Het glasvezelnetwerk is ook al succesvol verbonden met de supercomputer in het rekencentrum in Groningen, die de data van de duizenden antennes combineert.
Nederlandse productie
De opdracht voor de vervaardiging van alle onderdelen voor het Ierse Lofar-station is uitgevoerd door AstroTec Holding, een dochteronderneming van Astron. De productie van elektronische onderdelen voor de ontvangers, de antennes en Lofar-specifieke signaalbewerkingsapparatuur is vrijwel volledig door Noord-Nederlandse bedrijven uitgevoerd.
Met Ierland erbij heeft de ILT nu zeven partnerlanden. Van de 51 antenne stations zijn er 38 in Nederland, 6 in Duitsland, 3 in Polen en 1 in Frankrijk, Engeland, Zweden en Ierland. De kern van Lofar bevindt zich in Exloo in Nederland.
Over Lofar: brochure
Anderen lazen ook
