24 mei. 2010
2 minuten
Camera’s op straat, een chipkaart in het openbaar vervoer en straks ook landkaarten met live beelden. Het boek ‘Check in / Check uit. De digitalisering van de openbare ruimte’ laat zien dat de informatiesamenleving een nieuwe fase ingaat waarin de openbare ruimte steeds verder digitaliseert.
Dagelijkse handelingen als betalen, door de OV-poortjes lopen en autorijden, worden steeds meer vastgelegd. Onze digitale identiteit wordt daarmee steeds ‘rijker’. Dat biedt interessante mogelijkheden, bijvoorbeeld voor marketing of opsporing. Er zijn echter ook risico’s: verlies van anonimiteit, misbruik van persoonsgegevens en systeemdwang.
Het Rathenau Instituut pleit daarom voor een actievere rol van de gebruikers in deze nieuwe fase. Door hen meer controle te geven over eigen persoonsgegevens, kunnen zij meer profiteren van het digitale profiel dat van hen wordt opgebouwd.
Praktijkstudies
De lezer van Check in / Check uit wordt in zes case studies – waaronder de OV-chipkaart, de betaalmobiel en de genetwerkte auto – geconfronteerd met zijn digitale identiteit die hij op straat met zich meedraagt. Dagelijkse handelingen zoals het lopen door de OV-poortjes, betalen en autorijden, worden exact vastgelegd. Ons persoonlijk profiel wordt daardoor steeds ‘rijker’. Ook het aantal partijen dat daarvan gebruik maakt wordt steeds groter.
Twaalf ontwerpprincipes
Het Rathenau Instituut signaleert een nieuwe fase in de informatiesamenleving waarin onze openbare ruimte digitaliseert: ‘Nu de digitale ruimte steeds meer als een schil om de fysieke omgeving komt te liggen, moeten wij opnieuw kijken naar de regulering van onze openbare ruimte’, zeggen de auteurs van Check in / Check uit.
De auteurs presenteren twaalf ontwerpprincipes om deze nieuwe fase vorm te geven. Daarin spelen de gebruikers een belangrijke rol. Die zou meer controle moeten krijgen over hun eigen profiel. Soms willen mensen anoniem blijven en soms willen zij herkend worden. Laat ze zelf die keuze maken. Maak de persoonsgegevens niet alleen transparanter, maar laat de gebruikers er ook veel meer zelf van profiteren. Dat kan bijvoorbeeld via een best pricing system in het openbaar vervoer of een real time kaart om te kijken op welke plekken het druk en rustig is.
Om dit profijt te verhogen, dienen de overheid en het bedrijfsleven de informatie die zij via diverse informatiesystemen verzamelen, beter toegankelijk te maken. Niet alleen omdat gebruikers recht hebben op deze informatie, maar ook om de acceptatie van dergelijke grote technologische systemen te vergroten.
Ook waarschuwen de auteurs voor systeemdwang. Als onze bewegingen ‘getomtomiseerd’ worden, maakt dat het leven voorspelbaar maar gaat dat ten koste van de spontaniteit. Soms is het ook goed om iemand te ontmoeten die niet in ons profiel past.
Tags uitlezen met smartphone
Het boek Check in / Check uit gaat niet alleen over de nieuwste technologieën, het bevat zelf ook een innovatieve technologie. Alle illustraties zijn namelijk met tags vormgegeven. Zo krijgt ook het fysieke boek een digitale identiteit. Door de tags met een smartphone uit te lezen, kan de lezer direct inloggen op actuele informatie, audiofragmenten en filmpjes.
Het Rathenau Instituut laat de invloed van wetenschap en technologie op ons dagelijks leven zien en brengt de dynamiek ervan in kaart; door onafhankelijk onderzoek en debat.
Anderen lazen ook
