(JS)F-35 levert Nederland miljarden euro’s en duizenden banen op

1600 banen? 2000? Of meer?

De komende jaren bedraagt de nog te realiseren productieomzet naar schatting nog eens 9 miljard. Ook zorgt de F-35 in de toekomst naar verwachting van de rijksoverheid in Nederland voor 15 à 20 miljard euro aan onderhoudscontracten en 1600 vaste banen. Het FME en het Netherlands Industrial F-35 Aircraft Platform (Nifarp) schatten dit aantal op 2000. En er is ruimte voor uitbreiding.

Het Eindhovense bedrijf KMWE heeft nu bijvoorbeeld JSF-werk voor 50 tot 100 mensen, maar probeert meer werk binnen te halen. Volgens directeur Edward Voncken kunnen er in zijn bedrijf 100 tot 150 mensen voor de vliegtuigen aan de slag. GKN Fokker gaat de elektrische bekabeling maken en composieten leveren voor de bekleding van de zogenoemde turbofan, de straalmotor van het toestel: een miljoenencontract. Ook opent dit jaar opent in Woensdrecht het Europees logistiek centrum OneLogistics waar ruim zeventig Nederlandse bedrijven aan meewerken.

Keijzer: "De door producent Lockheed Martin aangeboden overdracht is een mijlpaal voor defensie. Tegelijkertijd markeert dit moment een miljardenimpuls voor onze economie en werkgelegenheid. Nederlandse ondernemers en kennisinstellingen van MKB tot grootbedrijf maken hightech onderdelen en systemen voor de F-35 of nemen straks het onderhoud op zich. Dit is een uitstekend voorbeeld van hoe internationale samenwerking bijdraagt aan onze eigen economie."

Banenmotor en imagebuilder

Volgens FME hebben tweeduizend werknemers bij meer dan honderd Nederlandse bedrijven in 2019 een baan die direct of indirect met de productie van de F-35 samenhangt. De verwachting is dat dit tot 2050 oploopt tot zo’n vierduizend banen. Voorzitter Ineke Dezentjé: " FME- bedrijven als GKN (Fokker), Airbus Defence, Thales en Aeronamic maken bijvoorbeeld elektrische bekabeling, stuurvlakken, start- energie- en koelsysteem, uitlaten, vanghaken en remparachutehouders voor de JSF. Ook ontstaat er veel werkgelegenheid rondom de JSF door afgesloten onderhoudscontracten". Zo neemt Fokker het onderhoud van de landingsgestellen voor haar rekening.

"De JSF is bovendien van groot belang voor de ontwikkeling van Nederland als technologieland. Vanaf het begin van de ontwikkeling van de JSF is in Nederland hoogwaardig onderzoek gedaan, waarmee hoogwaardige banen ontstonden. Daardoor positioneert onze industrie zich sterker voor vervolg opdrachten. In het F-35 programma heeft de Nederlandse technologische industrie laten zien dat zij, door samenwerking met elkaar en met de overheid, in staat zijn om technologisch het beste van het beste te leveren."

Het Nifarp heeft het volgende becijferd:

• 2000 banen in 2018, 4000 banen tot aan 2050
• 100 Nederlandse bedrijven betrokken in nieuwbouwfase
• €1,5 miljard opdrachten nieuwbouwfase eind 2017, €9 miljard tot 2045
• €13 miljard geraamde opdrachten voor onderhoudsfase tot 2050

"De Nederlandse industrie heeft nu al een grote bijdrage geleverd aan het F-35 jachtvliegtuig dat deze week in Fort Worth uit de hangars werd gerold en zal dat ook doen voor de duizenden toestellen die in de toekomst nog zullen worden afgeleverd", zegt de organisatie in een verklaring. Het gaat om elektrische bekabeling, stuurvlakken, start- energie- en koelsysteem, uitlaten, de vanghaak, remparachutehouders en trainingen.