17 feb. 1999
2 minuten
Techniek kan helpen om de geschiedenis op te helderen. Onderzoekers van het Duitse Fraunhöferinstituut kregen op 4 december de Earto-innovatieprijs voor software die de reconstructie van versnipperde Stasi-archiefstukken automatiseert . De prijs wordt toegekend door de European Association of Research and Technology Organisations.
Zestienduizend grote zakken met papieren, dat is de geheime erfenis van de Oost-Duitse Stasi. Medewerkers van de toenmalige geheime politie van de DDR verscheurden kort voor de val van de muur in 1989 ongeveer 40 miljoen vellen met notities. Dat resulteerde in ongeveer 600 miljoen papiersnippers die informatie bevatten over medewerkers en slachtoffers van de Stasi. Het zou een eeuwigheid duren om die snippers met de hand weer samen te voegen – voor zover dat al mogelijk zou zijn.
Een complete en aanzienlijk snellere reconstructie wordt mogelijk met de ePuzzler, die is ontwikkeld door onderzoekers van het Fraunhofer-Institut für Produktionsanlagen und Konstruk tionstechnik IPK in Berlijn. De software beoordeelt met behulp van complexe algoritmen de snippers, die daartoe met een scanner zijn gedigitaliseerd. Op basis van kenmerken als vorm, kleur, textuur, liniëring en het tekstbeeld worden naburige delen gezocht en daar wordt dan virtueel mee gepuzzeld.
"Op deze manier maken we al een voorselectie uit de enorme hoeveelheid snippers, voordat het eigenlijk puzzelproces begint", verduidelijkt projectleider Jan Schneider van het IPK.
Maatschappelijke relevantie is drijfveer
Voor deze techniek, die licht kan brengen in nog duistere delen van de Duitse geschiedenis, kregen initiatiefnemer dr. Bertram Nickolay en zijn team nu de Earto-prijs voor bijzondere maatschappelijke en sociale innovaties toegekend. Die prijs wordt dit jaar voor de vijfde maal uitgereikt door de European Association of Research and Technology Organisations. "Voor mijn team en mijzelf is dat een grote eer. Naast de uitdaging om in de techniek nieuw terrein te betreden, was de maatschappelijk relevantie ook een belangrijke drijfveer bij de ontwikkeling van de reconstructitetechnologie", zegt Nickolay.
Trainen
Om zijn werk nauwkeurig te kunnen uitvoeren, moet de ePuzzler nog veel leren. Het prototype is sinds maart 2013 productief en wordt nog voortdurend getraind en geoptimaliseerd. De onderzoekers willen nu technieken ontwikkelen om ook het scannen van de snippers zoveel mogelijk te automatiseren.
De nieuwe techniek is niet alleen van belang voor de reconstructie van Stasi-stukken, maar ook voor het herstel en behoud van cultureel en maatschappelijk belangrijke documenten en objecten.
Anderen lazen ook
