Innovatief meetsysteem monitort ondergrond Noordzee

Universiteit Twente start binnenkort een proef met een nieuw soort maritieme seismometers in de Noordzee, vlak bij het Porthos-platform. Deze sensoren meten in real-time de trillingen in de ondergrond en moeten bijdragen aan veilige en verantwoorde COâ‚‚-opslag. Het gaat om een primeur voor Nederland: nooit eerder werd seismische monitoring op deze manier direct op de zeebodem toegepast.

De veldtest is onderdeel van het bredere DICTUM-onderzoeksprogramma, dat zich richt op het verbeteren van de beeldvorming van diepe ondergrondstructuren.

De sensoren worden geplaatst binnen een straal van 500 meter rond het P18-A-platform van Porthos, op ongeveer 20 kilometer voor de kust bij Hoek van Holland. Deze locatie is gekozen vanwege de nabijheid tot het injectiepunt voor COâ‚‚, waardoor zelfs subtiele ondergrondse signalen kunnen worden opgevangen. Daarmee biedt het systeem de mogelijkheid tot vroege detectie van veranderingen in de ondergrond, bijvoorbeeld door drukopbouw of kleine verschuivingen. De UT ontwikkelt de technologie en past bestaande seismische principes aan voor de offshore-omgeving, in samenwerking met het Porthos-project.

Real-time meten in een dynamische omgeving

Het concept is ontwikkeld onder leiding van Dr. Islam Fadel binnen het DICTUM-project. De Noordzee geldt vanwege de ondiepte en intensieve activiteit als technisch uitdagend terrein voor dit soort metingen. Toch is het gelukt een meetsysteem te ontwikkelen dat hier onder de juiste omstandigheden kan functioneren. ‘Deze samenwerking met Porthos is een unieke mogelijkheid om het nieuwe concept te testen, het systeem verder te ontwikkelen, het gebied beter te monitoren en onze kennis van de geologie onder de Noordzee te vergroten’, aldus Fadel.

Een eerdere test met dummy-seismometers eind 2024 leverde waardevolle technische inzichten op, zoals de bevestiging dat het ankersysteem onder zeebodemomstandigheden werkt. De veldproef loopt nog tot 2026. Als de resultaten positief zijn, worden de sensoren vanaf 2027 mogelijk opgenomen in het nationale seismologische netwerk van het KNMI.

Onderzoek draagt bij aan energietransitie

Het Porthos-project, waarin EBN, Gasunie en Havenbedrijf Rotterdam samenwerken, slaat vanaf 2025 COâ‚‚ op in uitgeproduceerde gasvelden onder de Noordzee. Hoewel offshore monitoring geen wettelijke vereiste is binnen de opslagvergunning, levert Porthos actief gegevens aan het onderzoek. De kennis die hiermee wordt opgedaan is niet alleen van waarde voor de veiligheid van het eigen project, maar ook voor toekomstige initiatieven binnen de energietransitie.

EBN, mede-eigenaar van Porthos, nam het initiatief om aan te sluiten bij DICTUM en speelt ook in andere ondergrondse energieprojecten een actieve rol. Binnen het DICTUM-programma werken verschillende Nederlandse kennisinstellingen samen aan betere modellen voor de diepe ondergrond, met de Universiteit Twente in een centrale rol.