Hoe toekomstige arbeidsrisico’s onder controle houden?

De focusgroep was georganiseerd in het kader van de Arbovisie 2040. Deelnemers waren vertegenwoordigers van Bilfinger Industrial Services, Prevent Partners, NS Group, Van Oord, RIVM, TNO en het ministerie van SZW. De drie trends op het gebied van arbeidsrisico’s waren eerder geïdentificeerd door het ministerie van SZW, TNO en partijen uit het veld. Tijdens de focusgroep werd gekeken naar de toekomst en de mogelijke impact van deze trends op de veiligheid en gezondheid op het werk.

Trend 1: Digitalisering en Artificial Intelligence (AI)

Het werken met computergestuurde machines en cobots (meewerkende robots) kan in de toekomst fysieke arbeidsrisico’s opleveren en tot onderbelasting en/of overbelasting van operators leiden. Ook kunnen arbeidsrisico’s ontstaan doordat er een verschil ontstaat tussen wat mensen denken dat een machine kan en waar een machine werkelijk toe in staat is. Daarnaast kan digitalisering effect hebben op de mentale gezondheid van werknemers, bijvoorbeeld omdat zij autonomie of uitdaging in hun werk verliezen. Aan de andere kant kan AI ziektebeelden en risico’s ook beter in kaart brengen en voorspellen.

Trend 2: Flexibilisering (iedereen die geen vaste baan heeft) en mobiliteit

Door de toename van flexibilisering en mobiliteit kunnen mentale (zoals stress) en fysieke klachten ontstaan en is er een toenemend risico op ongevallen. Omdat zzp’ers en flexwerkers kort werken voor verschillende organisaties, zijn zij minder op de hoogte van de mogelijke arbeidsrisico’s en hebben daarnaast ook minder toegang tot de bedrijfsarts. Ook lekt in organisaties met flexwerkers veel kennis weg over gezond en veilig werken, en er ontbreekt bedrijfsbinding en een veiligheidscultuur.

Trend 3: Gevaarlijke stoffen

Door nieuwe technologische ontwikkelingen neemt de hoeveelheid stoffen waar mensen mee te maken krijgen alleen maar toe. Het is lastig om de kennis over gevaarlijke stoffen up-to-date te houden en er is te weinig kennis onder de kerndeskundigen over complexe toxicologie. Daarnaast brengt de transitie naar de circulaire economie ook nieuwe risico’s met zich mee, bijvoorbeeld door toxische stoffen die vrijkomen bij recycling.

Grip op toekomstige arbeidsrisico’s

Met deze trends en bijbehorende risico’s in het achterhoofd schetsten de deelnemers een aantal handelingsopties die ingezet kunnen worden om grip te krijgen op deze veranderende situatie. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om kennis over arbeidsrisico’s te verankeren in het onderwijs en te versterken op alle niveaus. Ook werd genoemd dat er meer multidisciplinair samengewerkt moet worden (bijvoorbeeld tussen de kerndeskundigen) om beter zicht te krijgen op arbeidsrisico’s. Een duidelijke ‘governance’-structuur is ook belangrijk, en verbetering van de bedrijfsgezondheidszorg voor zzp’ers.

Download ‘Verslag focusgroep arbeidsrisico’s’