Het Standaardmodel vervat in deeltjesgedichten

Het poëtische Standaardmodel is gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde.

De gedichten zijn het resultaat van de jubileumprijsvraag van de Nederlandse Vereniging voor Natuurkunde (NNV) die dit jaar honderd jaar bestaat. In totaal leverden ruim 100 auteurs bijna 300 deeltjesgedichten in, die door een vakjury werden beoordeeld. Literaire kwaliteit was een vereiste, maar ook dat het gedicht fysisch klopt.

De verkozen gedichten zijn te lezen op de website van het tijdschrift. Ook worden ze door de dichters zelf in een geluidsfragment voorgelezen. Sommige dichters leverden meerdere deeltjesgedichten in. Een enkeling nam zelfs een voorschot op nog te ontdekken deeltjes.

Nobelprijswinnaar Gerard ‘t Hooft (Natuurkunde 1999), lid van de hoofdjury, voegde voor ieder van de zeventien standaarddeeltjes ook nog een eigen limerick toe. Over het higgsdeeltje dicht hij bijvoorbeeld het volgende:

Hoewel het voor alle massa moest zorgen
Hield het higgsdeeltje zich langere tijd goed verborgen.
Het heeft geen spin,
en wat is zijn oorsprong, wat zit er in?
Dat geheim wordt bewaard tot morgen.

Het winnende gedicht over hetzelfde deeltje is van dichter/schilder Annette Akkerman:

na een lange jacht
wist men hem te verschalken –
hoeksteen van het al

De jury gaf nog een eervolle vermelding van het gedicht over het Standaardmodel als geheel van fysicus Herman de Lang:

De fysica zij geloofd
Voor Veltman en ‘t Hooft
Zij renormaliseerden
Wat Yang en Mills ons leerden
Zo kwamen alle deeltjes tezaam
In één Lagrangiaan