17 feb. 1999
4 minuten
Een groep Nederlandse bedrijven wil volgend jaar iets doen wat nog geen ander EU-land voor elkaar heeft gekregen: de aanleg van een infrastructuur voor de grootschalige afvang, transport en opslag van het broeikasgas CO2.
Het Porthos-consortium staat op het punt honderden miljoenen euro’s te investeren om dit mogelijk te maken. Nederland loopt nu nog achter op andere landen als het gaat om het terugdringen van CO2-uitsloot, maar zal door Porthos vanaf 2024 een inhaalrace maken. Dorus Bakker, Business manager bij Havenbedrijf Rotterdam: "We hebben met zijn allen denk ik de perfecte puzzel gelegd."
Waarom heeft Nederland ondergrondse opslag van CO2 nodig?
"Ons land stoot per inwoner relatief veel CO2 uit vergeleken bij andere EU-landen. Dat komt onder meer omdat we, vanwege onze ligging aan zee, veel energie-intensieve procesindustrie hebben. Denk aan raffinaderijen en chemiebedrijven. Daarnaast produceren we veel staal en kunstmest; waar ook behoorlijk wat energie voor nodig is. Tel daar bij op dat elektriciteitsbedrijven in het vlakke, dichtbevolkte Nederland veel minder CO2-neutrale stroom produceren dan andere EU-landen en je krijgt een bovengemiddeld hoge uitstoot. Ondergrondse opslag van CO2 in lege gasvelden in de Noordzee is op dit moment de goedkoopste manier om de hoeveelheid CO2 die we als land uitstoten binnen de gestelde termijnen van het Klimaatakkoord terug te dreingen. Zonder CO2-afvang en -opslag, ofwel carbon capture and storage, bestaat de kans dat energie-intensieve industrieën en hun werkgelegenheid de komende jaren uit Nederland verdwijnen. De ETS-uitstootrechten in combinatie met de nationale CO2-heffing zullen zo duur gaan worden dat ze niet meer internationaal kunnen concurreren."
Wat gaan jullie precies doen?
"Porthos staat voor Port of Rotterdam CO2 Transport Hub and Offshore Storage. Op 20 kilometer van Rotterdam ligt het offshore gasveld P18. Dit veld staat op de nominatie om gesloten te worden. Exploitant Taqa zou normaal gesproken het productieplatform moeten weghalen. Deze decommissioning kost miljoenen die nu niet hoeven te worden uitgegeven. In de Rotterdamse haven zijn vier bedrijven die samen grote hoeveelheden CO2 produceren en in een aantal gevallen al afvangen: Shell Pernis, Air Liquide, Air Products en ExxonMobil. Porthos bouwt een 33 kilometer lange leiding die langs deze complexen loopt en ze verbindt met een te bouwen CO2-compressorstation. De compressor pompt de CO2 door de offshore leiding naar het offshore platform, dat het vervolgens in het lege P18-gasveld injecteert. De partijen achter Porthos zijn EBN (kennis van opslag), Gasunie (kennis van transport van gassen) en het Havenbedrijf Rotterdam (kennis van de markt)."
Hoe ziet de business case van Porthos eruit?
"De vier industriële bedrijven leveren samen vijftien jaar lang 2,5 megaton CO2 aan. Dat is 10% van de uitstoot van de Rotterdamse industrie en opgeteld precies de 37,5 megaton opslagcapaciteit van P18. Hiervoor betalen ze een eenheidsprijs aan Porthos die, samen met hun eigen kosten voor de afvang, hoger ligt dan de prijs van een ETS-uitstootrecht. Die meerkosten voor het toepassen van CCS worden gecompenseerd door SDE++ subsidie. Vijftien jaar is ook precies de looptijd van zo’n subsidie. Zolang een uitstootrecht op de ETS-markt duurder blijft dan een bodemprijs van 25,26 euro per ton, dekt de subsidie de zogeheten onrendabele top: het prijsverschil tussen enerzijds de kosten die Porthos moet rekenen voor transport en opslag plus de kosten van de afvanginstallatie versus anderzijds de kosten die de bedrijven zouden maken als er geen Porthos en geen afvang was, en ze dus waren aangewezen op de aankoop van ETS-rechten. Porthos wordt eigenaar van het platform en verantwoordelijk voor de integrale operatie van het transport- en opslagsysteem. Met zijn allen hebben we denk ik een perfecte puzzel gelegd."
Wat gebeurt er na vijftien jaar, als het veld vol is en de subsidie stopt?
"Na vijftien jaar sluiten we het veld hermetisch af maar dan is het verhaal niet ten einde. Er is nog een groot aantal lege gasvelden beschikbaar op de Noordzee die we kunnen aansluiten op het systeem. En ook in 2040 zal de industrie nog CO2 produceren waarvoor een oplossing nodig is. Tegelijkertijd zijn wij dan goedkoper geworden omdat we onze aanloopinvesteringen hebben terugverdiend. Wellicht kunnen wij – en andere CCS-consortia die gaan ontstaan – dan helemaal zonder subsidie, een ontwikkeling die offshore windparken ook hebben doorgemaakt. En zelfs na 2050, wanneer Nederland klimaatneutraal moet zijn geworden, is er een businesscase voor CO2-opslag. We willen denk ik tegen die tijd klimaatverandering niet alleen tot staan brengen, maar ook een stuk van de eerder veroorzaakte opwarming teniet doen. Dan moeten we dus naar negatieve CO2-emissies, waarbij we dus CO2 aan de atmosfeer onttrekken. Stel dat de totale CCS-kosten op dat moment 40 euro per ton bedragen en een ETS-recht kost 50 euro, dan heb je een sterk businessmodel."
Wanneer kan Porthos van start?
De vier klanten van Porthos horen in maart of april of ze in aanmerking komen voor SDE++ subsidie. Porthos is in de tussentijd bezig met het bemachtigen van de laatste benodigde (opslag)vergunningen. Die verwacht het consortium eind dit jaar of begin volgend jaar op zak te hebben. Begin 2022 wordt de definitieve investeringsbeslissing genomen, daarna gaat de aanleg van de infrastructuur van start. Het systeem is in 2024 operationeel.
Anderen lazen ook
