FME: ‘Let op Chinese exportrestricties rond kritieke grondstoffen’

Sinds begin april moeten Chinese bedrijven een exportvergunning aanvragen voor de uitvoer van zeldzame aardmetalen en permanente magneten. Twee maanden later zijn er nog nauwelijks vergunningen uitgegeven en zorgt dit voor haperende toeleveringsketens en stilvallende productielijnen in Europa. Met deze maatregel vallen steeds meer kritieke grondstoffen onder Chinese exportrestricties. FME staat hier in nauw contact over met de overheid en hoort graag welke manieren men hier last van heeft.

De Chinese exportvergunningsplicht geldt vanaf 4 april 2025 en is van toepassing op 7 van de 17 zeldzame aardmetalen (samarium, gadolinium, terbium, dysprosium, lutetium, scandium, en yttrium). Een exportvergunning is ook nodig voor elke zending die zeldzame aardmetalen bevat en heeft daardoor ook impact op de Chinese export van permanente magneten. Dit is relevant voor de technologische industrie omdat de desbetreffende materialen onmisbare functionele eigenschappen leveren die nodig zijn in defensietechnologie, de windenergiesector en de machinebouw.

Nauwelijks vergunningen afgegeven

Met de nieuwe maatregel moet China elke individuele zending goedkeuren en geldt er een goedkeuringsprocedure van maximaal 45 werkdagen. Een ‘end-use certificate’ maakt onderdeel uit van de procedure. Hierdoor kunnen importeurs verzoeken ontvangen van leveranciers om gedetailleerde informatie aan te leveren over het eindgebruik. Meer informatie is te vinden op de website van het Chinese Ministerie van Handel.

Uit de praktijk blijkt dat de Chinese overheid nauwelijks vergunningen afgeeft en dat China zich niet houdt aan de gecommuniceerde termijn van 45 werkdagen. Er is daarnaast veel onduidelijkheid over de voortgang van de aanvragen en de criteria voor goedkeuring. Bedrijven lopen daarnaast tegen de gevraagde (hoeveelheid) bewijslast aan, bijvoorbeeld als het gaat om het moeten delen van bedrijfsgevoelige foto’s van het eindgebruik. Ook interpreteren Chinese exporteurs de regels ruim en raakt dit ook de uitvoering waarbij vergunningen niet verplicht zijn.

De VS voert momenteel gesprekken met China over het schrappen van de maatregel als onderdeel van bredere handelsafspraken. Hoewel hier een principeakkoord over lijkt te zijn, is het nog onduidelijk wat de exacte inhoud ervan is en zullen Trump en Xi Jinping dit nog moeten bekrachtigen.

Maatregel onderdeel van bredere trend

De nieuwe maatregel staat niet op zichzelf. De afgelopen jaren reguleert en beperkt China in toenemende mate de export van kritieke grondstoffen. Exportvergunningen zijn inmiddels ook verplicht voor o.a. gallium, germanium, antimoon, wolfraam, telluur, indium, bismut en molybdeen. Ook voor verwerkingstechnologieën van lithium en batterijkathodes is een exportvergunning noodzakelijk. Dergelijke maatregelen raken zowel de technologische industrie als de bredere toeleveringsketen. Dit kwam bijvoorbeeld naar voren bij de Chinese exportbeperking op magnesium in 2022. Bedrijven gebruiken magnesium om staal te kunnen lassen en maken hier brandstoftanks van. Uiteindelijk konden voertuigen hierdoor de fabrieken niet verlaten.

Wolfraam

FME onderhoudt intensief contact hierover met het Ministerie van Economische Zaken en het Nederlands Materialen Observatorium (NMO). Problematiek rond de leveringszekerheid van kritieke grondstoffen is complex en vereist zowel onderlinge samenwerking als oplossingen op politiek niveau. Het NMO komt ook graag in contact met bedrijven die wolfraam gebruiken bijvoorbeeld via legeringen van staal. Het NMO heeft opdracht van de Europese Commissie om hiervoor een zogenoemde stresstest op te zetten. Een bijdrage van bedrijven is hiervoor noodzakelijk en dit soort testen helpen onze industrie weer bij het streven naar strategische autonomie.

FME-leden kunnen contact opnemen met Robert van Beek van FME via robert.van.beek@fme.nl.