Eredoctor Reimund Neugebauer: ‘Ik ben dirigent en componist tegelijkertijd’

Decaan Michiel Steyaert wees er tijdens de academische zitting al op: ingenieurs moeten hardware maken binnen de grenzen van wat groen, veilig en betaalbaar is. Om dat te kunnen, heb je mensen als Reimund Neugebauer nodig. Promotor Joost Duflou legde uit dat diens eredoctoraat niet alleen op grensverleggend onderzoekswerk gebaseerd is, maar ook op een enthousiasmerende uitstraling.

In Saksen, met steden als Leipzig, Chemnitz en Dresden, heeft het werk van professor Neugebauer bijgedragen tot een voelbare economische heropleving.  Zijn werktuigbouwkundige inspanningen trokken nieuwe investeerders aan. Hij verrichte ook geavanceerd onderzoekswerk in diverse vakgebieden. De laatste jaren heeft hij zich vooral geconcentreerd op productie-efficiëntie en duurzame omgang met grondstoffen en energie.

Netwerker

Behalve als ingenieur en hoogleraar, verbonden aan de universiteiten van Chemnitz en Dresden, is professor Neugebauer sinds 2012 vooral actief als ‘wetenschappelijk netwerker’, met name als president van het Fraunhofer Gesellschaft. De structuur van het Duitse wetenschappelijk onderzoek verschilt grondig van de onze. De rol van de universiteiten is er meer gefocust op onderwijs, terwijl het onderzoek mede vorm krijgt in een aantal grootschalige onderzoeksinstellingen. Het Fraunhofer Gesellschaft groepeert 68 onderzoeksinstituten, meestal disciplinegebaseerd, en meestal gericht op toegepast onderzoek. Een meer fundamenteel-wetenschappelijke interesse vind je bij de Max Planck-instituten, terwijl ook de Helmholtz– en Leibniz­-organisaties het Duitse onderzoekslandschap zijn rijke textuur geven. De omvang van deze instituten wordt duidelijk als we beseffen dat Fraunhofer een jaarlijks onderzoeksbudget van meer dan 2,1 miljard euro heeft.

Een loopbaan tussen onderzoek en beleid

"Het  onderscheid tussen fundamenteel en toegepast onderzoek past niet meer bij de uitdagingen waar de huidige wetenschap mee te maken heeft," zegt professor Neugebauer. "Neem bijvoorbeeld audiocompressie, het verkleinen van digitale geluidsbestanden om ze vlotter transfereerbaar te maken. Aan een van de Fraunhofer-instituten werd daar fundamenteel werk over verricht, maar het resultaat is natuurlijk erg toepassingsgericht. Het leidde immers tot de bekende MP3-bestanden, die niet weg te denken zijn uit de huidige muziekwereld."

"Ik werk mee aan de verhouding tussen onderzoek, overheid en bedrijfswereld.  Dat betekent dat ik geregeld ontmoetingen heb met de hoogste overheids- en bedrijfskringen, op regeringsniveau. Ik werk ook mee aan de voorbereiding van overheidsbeslissingen. Dan gaat het over vragen als: moeten we meer doen rond gentechnologie? Of moeten we meer aandacht besteden aan hernieuwbare energie? Hoezo dan, met welke middelen? Daarvoor ontmoeten ontmoeten we elkaar in organisaties zoals het High Tech Forum. Ik beschouw mezelf als een soort dirigent en componist tegelijk. Vaak gaat het om heel strategisch werk. Essentieel daarbij is dat van Fraunhofer verwacht wordt dat it delivers… Het volstaat niet dat we ons best doen: we moeten concrete oplossingen vinden. We moeten immers bijna driekwart van onze middelen zelf verdienen. Dan moet je een palmares kunnen voorleggen."

We delen geen geld uit

"Fraunhofer is geen subsidie-instelling. We delen geen geld uit. We zijn een onderzoeksorganisatie. Jaarlijks worden aan onze instituten ongeveer 5000 contracten met bedrijven gesloten, die een heel concrete oplossing voor een heel concreet probleem beogen. We hebben ongeveer 24 000 medewerkers, vooral heel veel ingenieurs."

"Met Leuven heb ik erg goede ervaringen. Ik heb samengewerkt met Joost Duflou, Hendrik Van Brussel, Jean-Pierre Kruth en anderen. Ook met Imec heb ik nauwe banden, zowel rechtstreeks als via de Fraunhofer-instituten. Dat is ook de reden waarom de erkenning via het Leuvense eredoctoraat me zo blij maakt."

Ludo Meyvis, KU Leuven

Rector Rik Torfs onverhandigt het eredoctoraat aan Reimund Neugebauer, onder applaus van promotor Joost Duflou. (foto: KU Leuven, Rob Stevens)