Elektronica-industrie maakt massaal gebruik van kinderarbeid

Veel mensen, ook professionals, zijn zich er niet van bewust, maar in de elektronica-industrie wordt massaal gebruik gemaakt van een grondstof die onder zeer ongezonde en gevaarlijke omstandigheden wordt gedolven door kinderen: mica. Deze mineralengroep (ook wel glimmer genoemd) wordt vanwege zijn grote diëlektrische constante gebruikt om kortsluiting te voorkomen in kabels en als elektrische- en temperatuur-isolator bij weerstanden en transistors. In termen van waarde was de wereldwijde elektronica-industrie in 2015 de grootste afnemer van mica (26 procent). Terre des Hommes Nederland maakt zich hard voor betere leefomstandigheden voor de jonge delvertjes.

Mica wordt hoofdzakelijk gewonnen in India, Madagaskar, Sri Lanka, Pakistan, China en Brazilië. Een groot deel van de mijnbouw is illegaal en het zware werk wordt vaak door kinderen gedaan. China beheerst de productieketen in Madagaskar, waar het de grondstof opkoopt bij de bevolking die daar in de (zelf gegraven) mijnen werkt, het naar China exporteert en aldaar verwerkt. Vervolgens gaat deze mica grotendeels naar de elektronica-industrie.

Elk elektronisch apparaat heeft componenten die een of andere vorm van mica bevatten. Het zit typisch in condensatoren, weerstanden en transistors voor op printplaten, halfgeleidersystemen, hoogspannings- en lithiumbatterijen, sensoren, displays, Leds, adapters, kaartsockets, DRAM-chips, encoders, toetsenborden, voedingsmodules, SSD’s en draden, kabels en computerbehuizing.

Overigens is de elektronica-industrie niet de enige grootgebruiker van mica: 24 procent van de globale opbrengst wordt gebruikt in verven en coatings, 20 procent in de bouw en 18 procent in cosmetica. Ook de auto-industrie gebruikt veel mica: naar schatting bevatten zo’n 15.000 onderdelen van elke auto mica. Het mineraal wordt gebruikt om producten als cosmetica en verf te laten glanzen en heeft vele andere buitengewone eigenschappen – waaronder perfecte splitsing, flexibiliteit, elasticiteit, chemische inertie, infuseerbaarheid, lage thermische en elektrische geleidbaarheid en hoge diëlektrische sterkte. Dit verklaart het brede gebruik van het mineraal in vele sectoren.

De markt bestaat uit twee soorten mica: natuurlijke mica en synthetische mica. Volgens Terre des Hommes is het natuurlijke mica goed voor 90 procent van de totale micamarkt en zal het marktaandeel van synthetische mica naar verwachting de komende tien jaar met hoogstens twee procent groeien. De totale markt zal bovendien blijven groeien als gevolg van de toenemende vraag van de belangrijkste eindgebruikersindustrieën.

Elektronica-industrie maakt massaal gebruik van kinderarbeid Twee jonge delvertjes met stukjes plaatmica. Foto: Jan-Joseph Stok/Terre des Hommes

Eenmaal gedolven, wordt natuurlijke ruwe mica ofwel plaatmica of schrootmica. Plaatmica, opgebouwde mica en gefabriceerde mica, worden voornamelijk gebruikt door de elektronica-industrie. Schrootmica is de basis van micavlokken, micapoeder en micapapier en wordt voornamelijk gebruikt door de verf- en coatings-, bouw- en cosmetica-industrie. De elektronica-industrie gebruikt ook micapoeder als vulmiddel en micavlokken voor micapapier, micatape, micabuizen en andere flexibele micaproducten. In deze laatste producten wordt mica gecombineerd met bindmiddelen zoals siliconen en gebruikt voor isolatie in elektronica en elektrische producten.

Plaatwinning is een arbeidsintensief proces en wordt voornamelijk uitgevoerd door de allerarmsten en kwetsbaren in lagelonenlanden. Mijnwerkers moeten diep smalle schachten in en het werk is zwaar en gevaarlijk. Een belangrijk deel van het werk wordt met de hand gedaan, met behulp van hamers en koevoeten. Mijnwerkers krijgen volgens Terre des Hommes minder betaald dan nodig is om van te leven, zijn onbeschermd en worden gemakkelijk uitgebuit. Ze werken vaak in afgelegen gebieden waar geen gezondheidszorg en onderwijs beschikbaar zijn, en hun kinderen moeten meestal ook werken om bij te dragen aan het gezinsinkomen.

Wanneer micaschroot wordt teruggewonnen als bijproduct van plaatmijnbouw – wat het geval is in India en waarschijnlijk in alle andere landen met een aanzienlijke hoeveelheid plaatmicaproductie – moet ook rekening worden gehouden met de bovengenoemde risico’s voor plaatmijnbouw. In deze landen zijn de winning van bladmica en de winning van schrootmica onderling afhankelijk. Bedrijven die uitsluitend gemalen mica gebruiken, zijn dus niet gevrijwaard van kinderarbeid in hun toeleveringsketens.

Wat kan je eraan doen?

Maar wat kan de Nederlandse elektronicaspecialist hieraan doen? Programma Manager Mica Maggie de Jongh-Abebe van Terre des Hommes Nederland: "Vanuit Terre des Hommes werken we in India en Madagaskar aan het verbeteren van de inkomenspositie van de mica-mijnbouwers en het naar school krijgen van hun kinderen. Maar druk vanuit de gebruikerskant moet er ook komen. Als je hieraan wilt bijdragen, kun je binnen het bedrijf navraag doen of er mica gebruikt wordt en in welke producten. Indien dit het geval is kun je checken of het bedrijf, als onderdeel van Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO), de keten heeft doorgelicht en zo weet waar haar mica vandaan komt. Als blijkt dat je mica uit India of Madagaskar komt, weet je al bijna zeker dat je met kinderarbeid te maken hebt. Dan kun je de OECD-guidelines raadplegen om naar een actieplan toe te werken om risico’s te voorkomen of verminderen. Een goede manier is bijvoorbeeld om te zorgen dat volwassenen in de hele keten voldoende verdienen, zodat de kinderen niet hoeven te werken en naar school kunnen gaan. Om actie te ondernemen kan je bijvoorbeeld lid worden van het Responsible Mica Initiative. Dit collectief onderneemt samen met haar leden, grotendeels bedrijven, actie door de mica gemeenschappen te ondersteunen, te lobbyen bij overheden en meer bedrijven aan te laten sluiten bij het collectief."

Zorgplicht aanstaande

Private Sector Engagement Specialist Suzan Cornelissen (s.cornelissen@tdh.nl) vult aan: "Het is belangrijk om een passende oplossing te zoeken voor elk bedrijf, mede ook gezien de ontwikkelingen als het gaat om de zogenaamde wet ‘zorgplicht kinderarbeid’ die al door de Eerste Kamer is aangenomen en die binnen afzienbare tijd in werking zal worden gesteld. Middels deze wet wordt er van bedrijven verlangd onderzoek te doen naar het plaatsvinden van kinderarbeid in de productieketen en deze risico’s te mitigeren. Terre des Hommes Nederland nodigt je uit om contact op te nemen zodat we je verder kunnen helpen om samen kinderarbeid in mica mijnen te voorkomen."